اعتصاب کامیون‌داران و درگیری همه اصناف؛ زنجیره آهن در بحران
آغاز یک بحران پنهان
در زنجیره تأمین آهن‌آلات، حمل‌ونقل جاده‌ای نقش کلیدی ایفا می‌کند. بسیاری از پروژه‌های عمرانی، صنعتی و ساختمانی برای دریافت مقاطع فولادی به ناوگان سنگین وابسته هستند. وقتی این ناوگان دچار اختلال شود، کل زنجیره دچار ایست می‌شود.
اعتصاب اخیر کامیون‌داران به‌دلایلی مانند افزایش هزینه تعمیرات، قیمت قطعات یدکی، نرخ پایین کرایه و شرایط نامناسب بیمه آغاز شد. این حرکت اعتراضی، اثر خود را در اولین روزها بر بازارهایی مانند فولاد، سیمان، مواد غذایی و کالاهای صنعتی گذاشت.
پیامدهای اعتصاب بر صنعت آهن‌آلات
۱. توقف در تحویل مقاطع به پروژه‌ها
کارخانه‌های فولادسازی برای انتقال محصولات به خریداران، عمدتاً از کامیون‌های سنگین استفاده می‌کنند. در جریان اعتصاب، بسیاری از این محموله‌ها به مقصد نرسیدند و در نتیجه پروژه‌های در حال ساخت با کمبود مصالح مواجه شدند.
۲. رشد ناگهانی قیمت حمل
رانندگانی که فعالیت خود را ادامه دادند، تعرفه‌های حمل را چند برابر افزایش دادند. همین مسئله، قیمت تیرآهن، میلگرد و ورق سیاه را نیز در بازار بالا برد. فروشندگان برای اعلام قیمت نهایی مجبور شدند شرایط کرایه را به‌صورت متغیر لحاظ کنند.
۳. اختلال در صادرات
در هفته نخست اعتصاب، ارسال محموله‌های صادراتی به بنادر جنوبی کشور با تأخیر مواجه شد. این وقفه باعث نارضایتی برخی خریداران خارجی شد و احتمال لغو برخی قراردادها را افزایش داد.
۴. ایجاد کمبود مصنوعی در بازار
برخی واسطه‌ها از این بحران بهره‌برداری کردند. آن‌ها کالا را در انبار نگه داشتند و با تأخیر در عرضه، بازار را به نفع خود تغییر دادند. این رفتار، قیمت‌ها را بیشتر از مقدار واقعی بالا برد.
واکنش دیگر اصناف
فعالان صنعت ساختمان، انبوه‌سازان، فروشندگان لوازم خانگی، صادرکنندگان فلزات و بسیاری از کسب‌وکارهای خرد نیز تحت‌تأثیر این اعتصاب قرار گرفتند. کاهش دسترسی به مقاطع فولادی، هم سرعت پروژه‌ها را کم کرد و هم هزینه‌ها را بالا برد.
راهکارهایی برای مقابله با بحران‌های مشابه
۱. استفاده از ظرفیت حمل ریلی
شرکت‌ها می‌توانند بخشی از بارهای خود را با قطار منتقل کنند. این روش در مسافت‌های بلند، هم صرفه اقتصادی دارد و هم از وابستگی به جاده می‌کاهد.
۲. ایجاد انبارهای منطقه‌ای
تأسیس انبار در نزدیکی پروژه‌های مهم یا مسیرهای پرتردد، سرعت دسترسی به آهن‌آلات را افزایش می‌دهد. این انبارها در شرایط بحرانی به ادامه فعالیت پروژه‌ها کمک می‌کنند.
۳. شفاف‌سازی نرخ حمل
پلتفرم‌های آنلاین می‌توانند تعرفه‌های حمل‌ونقل را بر اساس وزن و مسافت به‌صورت دقیق محاسبه کنند. این شفافیت به خریدار کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌تری بگیرد.
۴. پشتیبانی از رانندگان
حمایت از راننده‌ها با اصلاح بیمه، کاهش هزینه‌های تعمیرات و نوسازی ناوگان می‌تواند جلوی بروز بحران‌های مشابه را بگیرد. دولت و بخش خصوصی باید در این زمینه همکاری کنند.
پایان بحران با تغییر رویکرد
اعتصاب کامیون‌داران نشان داد که صنعت آهن‌آلات به شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای وابستگی بالایی دارد. وقتی یکی از حلقه‌های این زنجیره از کار می‌افتد، اثر آن به‌سرعت همه اصناف را درگیر می‌کند.
برای آینده‌ای پایدارتر، شرکت‌ها باید سیستم توزیع خود را متنوع‌تر و مقاوم‌تر طراحی کنند. انبارهای استراتژیک، خطوط حمل جایگزین و مدیریت هوشمند می‌توانند از شدت آسیب در بحران‌های مشابه بکاهند.
