لوله اسکافلد چیست؟: راهنمای کامل و کاربردی لولههای داربستی
جایی که ارتفاع، نقش اول را بازی میکند!
اگر تا به حال از کنار یک پروژه ساختمانی عبور کرده باشید، احتمالاً ردیفهایی از لولههای فلزی را دیدهاید که مثل یک پازل منظم و دقیق کنار هم قرار گرفتهاند و کارگران با خیال راحت روی آنها بالا و پایین میروند. این سازه منظم و به ظاهر ساده، درواقع یکی از مهمترین ابزارهای صنعت ساختوساز است: اسکافلد یا همان لوله داربستی.
جالب اینجاست که اسکافلد فقط یک سری لوله نیست؛ بلکه یک سیستم مهندسی دقیق است که امنیت و سرعت اجرای پروژههای ساختمانی را تضمین میکند. قدیمیها میگفتند: «کار بیمَلاک، مثل دیوار کاهگلی؛ یک بار میایستد، ده بار میریزد». در دنیای ساختوساز هم بدون اسکافلد درست و استاندارد، هیچ پروژهای «ملاک» و استحکام لازم را نخواهد داشت.
در این مقاله قصد داریم با بیانی ساده اما کاملاً تخصصی، از صفر تا صد لوله اسکافلد را معرفی کنیم؛ اینکه چیست، چه تفاوتی با داربست دارد، انواع آن کدام است و اسکافلدبندی چگونه انجام میشود. پس اگر در حوزه ساختمانسازی، فروش آهنآلات یا حتی علاقهمند به تجهیزات ساختمانی هستید، این مقاله دقیقاً همان چیزی است که باید تا انتها بخوانید.
لوله اسکافلد چیست؟
لوله اسکافلد (Scaffold Tube) نوعی لوله فولادی یا گاهی آلومینیومی است که برای ساخت داربست و ایجاد سازههای موقت در پروژههای ساختمانی، صنعتی و عمرانی استفاده میشود. این لولهها معمولاً از جنس فولاد ST37 ساخته میشوند تا در برابر فشار، وزن و ضربه مقاومت کافی داشته باشند.
این لولهها طبق استاندارد جهانی معمولاً در ابعاد زیر تولید میشوند:
قطر خارجی: ۴۸ تا ۵۰ میلیمتر
ضخامت: معمولاً ۲ تا ۴ میلیمتر
طول: ۳، ۶ یا ۱۲ متر
در زبان انگلیسی به آنها Scaffold Tubes یا Steel Scaffold Pipes گفته میشود و در بازار ایران بهعنوان لوله داربست نیز شناخته میشوند.
چرا لوله اسکافلد اینقدر مهم است؟
زیرا این لولهها:
وزن بالای کارگران و مصالح را تحمل میکنند
امکان کار در ارتفاع را ایمن میسازند
سازهای موقت ولی بسیار مقاوم ایجاد میکنند
درواقع اسکافلد، ستون فقرات کار در ارتفاع است و بدون آن اجرای بسیاری از عملیات ساختمانی امکانپذیر نیست.
فرق اسکافلد و داربست؟
یکی از سوالات رایج این است که آیا اسکافلد همان داربست است؟ پاسخ کوتاه: تقریباً بله، اما با یک تفاوت کوچک اما مهم!
داربست چیست؟
داربست یک سازه کامل موقت است که از لولهها، اتصالات، بستها و تختههای فلزی تشکیل میشود و برای دسترسی به ارتفاع مورد استفاده قرار میگیرد.
اسکافلد چیست؟
اسکافلد در واقع نام سیستم داربستی استاندارد و مدرن است. یعنی داربستی که با قطعات مهندسیشده، اتصالات دقیق و لولههایی با ابعاد کاملاً استاندارد ساخته میشود.
به بیان سادهتر:
| اسکافلد | داربست |
|---|---|
| سیستم مدرن و استاندارد داربست | سازه موقت ایجادشده با لوله |
| ایمنتر و دقیقتر | میتواند سنتی و غیر استاندارد باشد |
| دارای قطعات مهندسیشده | گاهی با هر نوع لوله ساخته میشود |
| سرعت اجرا بالاتر | اجرای کندتر |
پس هر داربستی اسکافلد نیست، اما هر اسکافلد یک نوع داربست استاندارد است.
به قول معروف: «هر گردی گردو نیست، ولی هر گردویی گرد است!»
انواع اسکافلد
اسکافلدها بر اساس نوع طراحی، اتصالات و کاربری به انواع مختلفی تقسیم میشوند. آشنایی با این مدلها باعث میشود انتخاب دقیقتری برای پروژه داشته باشید. در ادامه پرکاربردترین انواع اسکافلد را معرفی میکنیم:
۱. اسکافلد لوله و بست (Tube & Clamp Scaffold)
این نوع اسکافلد سنتیترین و رایجترین مدل است. در این نوع:
لولههای داربستی (Scaffold Tubes)
بستهای swivel و ثابت
بهصورت ترکیبی استفاده شده و ساختار داربست را ایجاد میکنند.
مزایا:
انعطافپذیری بسیار بالا
مناسب برای پروژههای پیچیده
امکان اجرای داربست در زوایای مختلف
معایب:
سرعت اجرای کمتر
نیاز به نیروی متخصص
۲. اسکافلد چکشی یا کلایمکس (C-LOCK / Ringlock Scaffold)
در این سیستم اتصالات با مکانیزم قفل و پین انجام میشود و به خاطر سرعت بالای نصب، در پروژههای مدرن بسیار محبوب است.
مزایا:
نصب بسیار سریع
ایمنی بالاتر نسبت به سیستم سنتی
مناسب پروژههای بلندمرتبه
۳. اسکافلد مثلثی یا مدولار
این مدل با قابهای مثلثی ساخته میشود و بیشتر برای قالببندی بتن و کارهای عمرانی استفاده میشود. این نوع اسکافلد تحمل بار بسیار بالا دارد.
مزایا:
مقاومت عالی
مناسب برای شمعبندی و قالببندی
۴. اسکافلد آلومینیومی
این مدل از آلومینیوم سبک ساخته میشود و برای کارهای سبکتر مثل نقاشی ساختمان، تعمیرات داخلی و کارهای صنعتی سریع کاربرد دارد.
مزایا:
وزن بسیار کم
امکان جابهجایی سریع
ضد خوردگی
معایب:
تحمل بار کمتر
قیمت بالاتر
مشاهده قیمت میلگرد سایز 14 در سایت آهن یک دو سه.
اسکافلد بندی (Scaffolding)
اسکافلدبندی همان فرآیند نصب، برپایی، مقاومسازی و باز کردن اسکافلد است. این کار باید توسط افراد آموزشدیده و متخصص انجام شود، زیرا کوچکترین خطا در نصب میتواند خطرات جانی جدی ایجاد کند.
مراحل اسکافلدبندی استاندارد
بازدید از محل و انتخاب نوع اسکافلد مناسب
بررسی سطح زمین، ارتفاع کار و وزن بار موردنیاز.چیدن لولههای اساسی (Base Leveling)
استفاده از صفحهکفی (Base Plate) برای توزیع وزن.نصب لولههای عمودی (Standards)
این لولهها ستون اصلی سازه هستند.نصب لولههای افقی (Ledgers)
جهت ایجاد استحکام و اتصال بخشها.نصب لولههای عرضی (Transoms)
برای قرارگیری تختهها و پلتفرمهای کار.نصب بستها و اتصالات
بستهای ثابت، گردان، تنظیمی و… باید درست سفت شوند.قرار دادن تختههای کار (Platforms)
تختههای فلزی یا چوبی مقاوم برای حرکت کارگران.بازرسی نهایی
چک کردن تمام اتصالات، تراز بودن اسکافلد و مقاومت آن.
به قول یک استادکار قدیمی:
«داربست مثل نردبانه؛ یا محکم باشه، یا اصلاً نباشه!»
مزایای استفاده از لوله اسکافلد
لولههای داربستی بهدلیل ویژگیهای منحصربهفرد، در صنعت ساختمانسازی پرکاربرد هستند:
مقاومت عالی در برابر فشار و وزن بالا
طول عمر زیاد
قابلیت استفاده مجدد در پروژههای مختلف
انعطافپذیری بالا
نصب و جمعآوری سریع
این عوامل باعث شدهاند اسکافلد یکی از اقتصادیترین تجهیزات ساختمانی باشد.
مشاهده قیمت پروفیل 3 میل گیلان در سایت آهن یک دو سه.
کاربردهای لوله اسکافلد
لوله اسکافلد فقط برای داربست نیست؛ کاربردهای بسیار دیگری نیز دارد:
داربست ساختمان (Facade Scaffold)
داربست صنعتی پالایشگاه و پتروشیمی
نگهدارنده قالبهای بتن
سازههای نمایشگاهی و موقت
ساخت سکوهای دسترسی
نگهدارنده تبلیغات محیطی
سازههای پشتیبان در اجرای پروژهها
درواقع هر پروژهای که نیاز به سازه موقت یا کار در ارتفاع داشته باشد، از اسکافلد استفاده میکند.
مشخصات فنی لوله اسکافلد
جنس: فولاد ST37
طول: ۶ و ۱۲ متر (پرکاربردترین)
وزن: حدود 8 تا 8.5 کیلوگرم به ازای هر متر
سطح: معمولی یا گالوانیزه
قطر: ۴۸.۳ میلیمتر (استاندارد جهانی)
لوله گالوانیزه به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و اکسید آهن، یکی از بهترین گزینهها برای پروژههای فضای باز است.
مشاهده قیمت روز ورق در سایت آهن یک دو سه.
چگونه یک لوله اسکافلد مناسب انتخاب کنیم؟
برای اینکه یک اسکافلد مطمئن و اقتصادی انتخاب کنید، به موارد زیر دقت کنید:
بررسی وزن قابل تحمل
انتخاب لوله با ضخامت مناسب
توجه به استانداردهای جهانی
انتخاب برند معتبر
بررسی سطح لوله (بدون ترک، خمیدگی یا خوردگی)
گاهی یک لوله ارزان، ممکن است هنگام کار ده برابر هزینه روی دست شما بگذارد!
سؤالات متداول لوله اسکافلد
لوله اسکافلد چیست؟
لوله اسکافلد نوعی لوله فولادی مخصوص ساخت سازههای موقت و داربستهای ساختمانی است که مقاومت بالا و استانداردهای ایمنی لازم را دارد.
تفاوت اسکافلد و داربست چیست؟
اسکافلد یک سیستم داربستی استاندارد و مدرن است؛ اما داربست میتواند هر نوع سازه موقت باشد که با لوله ساخته میشود. اسکافلد دقیقتر، ایمنتر و مهندسیتر است.
لوله اسکافلد چه ابعادی دارد؟
قطر استاندارد این لولهها معمولاً حدود ۴۸ میلیمتر و ضخامت آن بین ۲ تا ۴ میلیمتر است. طولهای رایج، ۳، ۶ و ۱۲ متر هستند.
لوله اسکافلد چه کاربردی دارد؟
برای نصب داربست ساختمانی، داربست صنعتی، نگهداری قالب بتن، سکوهای موقت، استیجها و سازههای نمایشگاهی استفاده میشود.
آیا لوله اسکافلد گالوانیزه بهتر است؟
بله، چون در برابر زنگزدگی مقاومتر است و برای پروژههای بیرونی و مناطق مرطوب بسیار مناسبتر عمل میکند.
عمر مفید لوله اسکافلد چقدر است؟
بسته به کیفیت لوله و شرایط نگهداری، معمولاً چندین سال (حتی بیش از 10 سال) قابل استفاده است.
اسکافلد؛ ستون اصلی امنیت در کارهای ساختمانی
لوله اسکافلد یکی از مهمترین ابزارهای صنعت ساختوساز است که امکان کار ایمن و سریع در ارتفاع را فراهم میکند. اسکافلد درواقع نسخه استاندارد و مهندسیشده داربست است و در انواع مختلفی مانند لوله و بست، رینگلاک، مثلثی و آلومینیومی مورد استفاده قرار میگیرد.
شناخت انواع اسکافلد، کاربردها و روش اسکافلدبندی باعث میشود پروژهها با سرعت بیشتر، هزینه کمتر و البته امنیت بالاتر انجام شوند.
