سه ضلعی چین، اروپا و هند نقشه تجارت فولاد جهانی را بازنویسی میکند
به گزارش خبری آهن123، بازار فولاد جهانی در آستانه یک بازآرایی عمیق قرار گرفته است؛ وضعیتی که در آن سه نیروی اصلی،افت تولید چین، سیاستهای حمایتی اروپا و عطش روزافزون هند برای مواد اولیه بهصورت همزمان در حال تغییر مسیر جریان کالا هستند.
برخلاف دوره هایی که نوسانات فولاد تنها به دوره های رونق و رکود کوتاهمدت محدود میشد، اینبار نشانه ها از تثبیت یک فاز جدید خبر میدهند؛ فازی که در آن سیاست صنعتی، دغدغه های زیستمحیطی و امنیت زنجیره تأمین، وزن بیشتری نسبت به منطق صرف قیمت پیدا کرده اند.
این تغییرات نه فقط برای فولاد جهانی، بلکه برای بازار داخلی آهن آلات، تجارت منطقه ای و حتی تصمیمهای سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی پیامدهای متعددی دارند.
چین؛ عبور از عصر رکوردسازی و ورود به برنامهریزی ظرفیت
چین طی بیش از یک دهه، بازیگر بیرقیب فولاد جهانی بوده است؛ اما آمار نوامبر ۲۰۲۵ نشان میدهد تولید فولاد خام این کشور ۱۰.۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افت کرده و به کمترین سطح از دسامبر ۲۰۲۳ رسیده است.
این کاهش برای ششمین ماه پیاپی رخ داده و تحلیلگران انجمن جهانی فولاد آن را نشانه ای از تغییر پارادایم سیاستگذاری در پکن میدانند.
تمرکز تازه بر کنترل ظرفیت، مهار آلودگی و مدیریت مازاد عرضه باعث شده بخش بالادستی یعنی فولاد خام و چدن وارد فاز انقباضی شود؛ هرچند برخی محصولات نوردشده هنوز رشد محدود ثبت کرده اند.
همزمان، وزارت بازرگانی چین نظام مجوزدهی صادرات را فعالتر کرده تا سیگنال روشنی به بازار مخابره کند: قرار نیست هر مازاد تولیدی روانه بازار جهانی شود. این تصمیم، علاوه بر تاثیر بر فولاد جهانی، برای خریداران عمده ای که به صادرات چین وابسته اند، نوعی هشدار درباره تغییر قواعد بازی است.
مصرف داخلی چین؛ نوسان قیمتها زیر سایه تردید
بازار داخلی محصولات زنجیره آهن آلات در چین طی هفته های اخیر ترکیبی از تردید و انتظار را به نمایش گذاشته است. در بخش میلگرد، برخی واحدها افزایش قیمت ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ تومانی در لیستهای فروش خود اعمال کردند، اما مجموعه ای دیگر ترجیح دادند قیمتها را ثابت نگه دارند؛ چون هنوز تقاضای نهایی نشانی از پذیرش موج افزایشی ندارد.
تیرآهن نیز روندی آرام داشت و به جز تعدیل ۱۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی در بعضی سایزهای ذوبآهن اصفهان، سایر تولیدکنندگان تغییری اعلام نکردند.
در ورق گرم st37 و ورق گرم st52، ثبات نسبی برقرار بود و حتی برخی ضخامتهای فولاد مبارکه با افت ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان مواجه شد. این داده ها نشان میدهد بازار هنوز سیگنال قطعی از سمت سیاستهای کلان یا روند صادرات دریافت نکرده و بیشتر در مدار انتظار حرکت میکند.
اروپا؛ بازگشت سیاست صنعتی و جدال با فولاد ارزان
در سوی دیگر جهان، اتحادیه اروپا با ترکیبی از نگرانیهای زیستمحیطی و دغدغه رقابتپذیری دستوپنجه نرم میکند.
بیانیه مشترک فولادسازان، واحدهای فرآوری و توزیعکنندگان اروپایی که اخیراً منتشر شد، به وضوح نشان میدهد فشار واردات ارزان بر کل زنجیره ارزش وارد شده است.
کمیسیون اروپا برای مهار این تهدید، سقف ۱۸.۳ میلیون تن واردات بدون تعرفه پیشنهاد کرده و برای مازاد آن افزایش تعرفه تا ۵۰ درصد را در نظر گرفته است.
اهمیت موضوع وقتی دوچندان میشود که بدانیم مشتقات فولادی و فولادهای الکتریکی کلیدی برای گذار سبز و دیجیتال اتحادیه در فهرست حمایت قرار گرفته اند.
هدف اصلی بروکسل، کاهش وابستگی به واردات و حفظ استقلال راهبردی صنعت فولاد است. چنین سیاستی، جریان فولاد به سمت بازار اروپایی را محدود کرده و بهطور مستقیم بر فولاد جهانی اثر میگذارد؛ بهویژه برای صادرکنندگان بزرگ آسیا که به سهمیه های فعلی تکیه دارند.
پیامد تعرفه های اروپایی برای صادرکنندگان
در صورت تصویب کامل بسته پیشنهادی، صادرکنندگان آسیایی و خاورمیانه ای باید با هزینه های بالاتر و سهمیه های محدودتر روبهرو شوند.
این شرایط احتمالاً باعث تغییر مسیر بخشی از صادرات به بازارهای دیگر مانند آسیای جنوبشرقی، آفریقا یا آمریکای لاتین خواهد شد و رقابت در آن مناطق را هم شدیدتر میکند.
برای فولاد جهانی، این یعنی بازتوزیع جریان کالا بر اساس سیاستهای حمایتی, نه لزوماً بر مبنای بهرهوری یا مزیت قیمتی. در نتیجه، قیمتگذاری جهانی ممکن است بیش از گذشته تابع تصمیمهای سیاسی و ملاحظات امنیت عرضه شود.
هند؛ تشنگی رو به افزایش برای سنگآهن و پلت
در حالیکه چین تولید را مهار میکند و اروپا درهای وارداتی را میبندد، هند در حال تبدیل شدن به موتور تازه تقاضا است. داده های گمرکی نشان میدهد واردات سنگآهن هند به بالاترین سطح چند سال اخیر رسیده؛ زیرا تولید داخلی پاسخگوی رشد مصرف نیست.مشکلات لجستیکی، تاخیر در فعالسازی معادن جدید و محدودیت ظرفیت حملونقل ریلی، همگی دستبهدست هم داده اند تا شرکتهایی مانند JSW Steel ناچار شوند مواد اولیه بیشتری از برزیل و سایر تامینکنندگان جذب کنند.
برای شرکتهای معدنی بینالمللی همچون واله، این روند فرصتی طلایی است: هند میتواند کمبود تقاضای چین را جبران کند و به یک مقصد پایدار برای صادرات تبدیل شود؛ خصوصاً اگر برنامه دو برابر کردن تولید فولاد تا سال ۲۰۳۰ محقق گردد.
در نتیجه، فولاد جهانی شاهد رقابت شدیدتری بر سر مواد اولیه مرغوب، گندله های کم فسفر و کنسانتره های غنی خواهد بود.
نقش هند در بازچینش قیمتهای فولاد جهانی
افزایش واردات هند تنها به معنای انتقال محموله های سنگآهن نیست؛ بلکه بر قیمتگذاری قراردادهای بلندمدت نیز اثر میگذارد. وقتی یک خریدار بزرگ جدید وارد صحنه میشود، شاخصهای قیمتی مثل IODEX یا Platts حساستر میشوند و قراردادهای فصلی شرکتهای استرالیایی و برزیلی تحت تاثیر قرار میگیرند.
از سوی دیگر، چین برای حفظ سهم خود در بازار سنگآهن ممکن است به راهکارهایی مانند تنوعبخشی مبادی و سرمایهگذاری در معادن آفریقا روی آورد. چنین رقابتی در نهایت به فولاد جهانی منتقل میشود و نوسان قیمتها را تشدید میکند.
بازتاب تحولات فولاد جهانی در بازار ایران
برای بازیگران ایرانی، ترکیب کاهش عرضه چین، سیاستهای حفاظتی اروپا و تقاضای رو به رشد هند دو پیام اصلی دارد:
دسترسی به مواد اولیه و نیمهساخته ممکن است پرهزینهتر شود؛ زیرا بخشی از ظرفیت صادراتی چین در دسترس نخواهد بود و اروپا نیز با سهمیهبندی مانع ورود فولاد ارزان میشود.
حساسیت بازار داخل نسبت به خبرهای جهانی افزایش مییابد. نمونه آن همین نوسانهای محدود اما پیدرپی در میلگرد، تیرآهن و ورق است؛ جایی که معاملهگران با کوچکترین خبر از پکن یا بروکسل، استراتژیهای قیمتگذاری خود را بازتنظیم میکنند.
چشمانداز کوتاهمدت قیمتها
کارشناسان موسساتی مانند CRU و Fitch Solutions معتقدند در سهماهه نخست ۲۰۲۶ احتمالاً قیمت بیلت و اسلب در محدوده ای نوسان میکند که تحت تاثیر همزمان افت عرضه چین و رشد تقاضای هند قرار دارد.
در عین حال، ذخایر بالای برخی بنادر و کاهش مصرف فصلی در نیمکره شمالی میتواند موجهای افزایشی را مهار کند. به بیان دیگر، فولاد جهانی وارد دوره ای از نوسانهای کوتاه اما پیاپی شده که خوانش دقیق داده ها و سرعت واکنش بازیگران را میطلبد.
جمع بندی
آنچه امروز در چین، اروپا و هند رخ میدهد، قطعات پازلی هستند که در نهایت تصویر تازه ای از فولاد جهانی میسازند.
چین با محدودیت ظرفیت، نقش تأمینکننده انعطافپذیر را کنار میگذارد؛ اروپا با دیوار تعرفه ای سعی میکند صنعت خود را حفظ کند؛ و هند با تقاضای رو به رشد، کفه جدیدی به ترازو اضافه میکند.
نتیجه این سه حرکت، بازنقشهکشی جریان فولاد و مواد اولیه در سطح بینالمللی است،بازنقشه ای که بازار آهن آلات ایران نیز نمیتواند از آن چشم بپوشد.
در چنین فضایی، موفقیت بازیگران داخلی و منطقه ای، به سرعت تصمیمگیری، توان تحلیل داده های جهانی و آمادگی برای سناریوهای متنوع وابسته است.
فولاد جهانی دیگر صرفاً یک بازار کالایی نیست؛ بستری است که سیاست، محیط زیست و امنیت عرضه در آن بافته شده اند و هر کس این تاروپود را دقیقتر بشناسد، حاشیه امن بیشتری خواهد داشت.
برای استعلام قیمت روز انواع آهن آلات به سایت آهن123 سربزنید.
