شرایط صادرات میلگرد به عراق بدون دردسرهای قانونی!
من بیش از دو دهه است که در بازار آهن آلات ایران فعالیت دارم و بارها با صادرکنندگان و پیمانکاران منطقه کار کرده ام؛ از سفارش میلگردهای سنگین پروژه های مرزی گرفته تا ارسال محموله های بزرگ به بندر بصره و اربیل. با اطمینان میگویم، صادرات میلگرد به عراق اگر درست برنامهریزی شود، میتواند یکی از آسانترین و سودآورترین مسیرهای تجاری برای فعالان این حوزه بدون دردسرهای قانونی و اتلاف زمان باشد.
مشاوره رایگان و خرید انواع آهن آلات با کارشناسان فنی ما در آهن123 تماس بگیرید 02122336060
در این مطلب از تجربه شخصیام در حوزه تجارت آهن استفاده کرده ام تا شرایط صادرات میلگرد به عراق را با جزئیات واقعی بررسی کنیم.


چرا بازار عراق برای صادرات میلگرد جذاب است؟
عراق در دو دهه گذشته درگیر جنگ و ناآرامیهای متعدد بوده و زیرساختهای این کشور نیازمند بازسازی گسترده است. پروژه های عمرانی عظیم، ساخت مسکن، پلسازی، جادهسازی و توسعه شهری همگی نیازمند حجم عظیمی از مصالح ساختمانی مخصوصا میلگرد هستند.
از طرف دیگر، صنایع فولاد عراق توان تامین کامل نیازهای داخلی را ندارند و این کشور ناگزیر به واردات است. موقعیت جغرافیایی ایران، مرزهای مشترک طولانی، هزینه حمل و نقل پایینتر نسبت به رقبا و کیفیت مناسب محصولات ایرانی، همگی دست به دست هم داده اند تا صادرات میلگرد به عراق به یک فرصت طلایی برای تولیدکنندگان و بازرگانان ایرانی تبدیل شود.
میزان نیاز بازار عراق و سهم ایران
طبق آمارهای رسمی، عراق سالانه بیش از 3 میلیون تن میلگرد مصرف میکند که تنها حدود 30 درصد آن از تولید داخلی تامین میشود. ایران با صادرات سالانه حدود 1.5 میلیون تن میلگرد به عراق، بزرگترین تامینکننده این محصول برای بازار عراق محسوب میشود.
جدول آمار تقریبی بازار میلگرد عراق (سال 2024)
| شاخص | میزان |
| مصرف سالانه میلگرد | 3.2 میلیون تن |
| تولید داخلی عراق | 950 هزار تن |
| واردات از ایران | 1.5 میلیون تن |
| واردات از ترکیه | 450 هزار تن |
| واردات از سایر کشورها | 300 هزار تن |
| سهم بازار ایران | 47 درصد |
رقبای اصلی ایران در این بازار، کشورهای ترکیه، اردن، مصر و اوکراین هستند.
استانداردها و مشخصات فنی مورد نیاز
یکی از مهمترین نکات در صادرات میلگرد به عراق، رعایت استانداردهای مورد قبول این کشور است. عراق عمدتاً استانداردهای زیر را میپذیرد:
ASTM A615/A706 : استاندارد آمریکایی که در عراق بسیار رایج است
BS 4449 : استاندارد بریتانیایی گریدهای B500A و B500B
DIN 488 : استاندارد آلمانی
GOST 5781 : استاندارد روسی
محصولات ارسالی باید دارای گواهی Mill Test Certificate (MTC) باشند که شامل آنالیز شیمیایی دقیق و خواص مکانیکی محصول است. همچنین مارکگذاری برجسته روی هر شاخه میلگرد شامل لوگوی کارخانه، سایز، گرید و کد تولید الزامی است.
سایزهای پرمصرف در بازار عراق شامل قطرهای 12، 14، 16، 18، 20، 22، 25 و 32 میلیمتر با طول استاندارد 12 متر است. میلگرد 14 قائم، میلگرد 22 نیشابور و میلگرد 25 هیربد از جمله محصولات ایرانی هستند که در بازار عراق محبوبیت دارند.


مراحل اخذ مجوزها و مدارک صادراتی آهن آلات
دریافت کارت بازرگانی
اولین قدم برای صادرات میلگرد به عراق، داشتن کارت بازرگانی معتبر است. این کارت از اتاق بازرگانی صادر میشود و اعتبار یک ساله دارد.
ثبت سفارش صادراتی
پس از عقد قرارداد با خریدار عراقی، باید سفارش صادراتی در سامانه جامع تجارت ثبت شود. این فرآیند شامل درج اطلاعات کامل محصول، مشخصات خریدار و شرایط معامله است.
اخذ مجوز از وزارت صمت
صادرات میلگرد نیازمند مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است. این مجوز پس از بررسی مدارک و تایید مشخصات فنی محصول صادر میشود.
گواهی استاندارد و کیفیت
محصولات صادراتی باید دارای گواهی استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران یا آزمایشگاه های معتبر باشند. برای صادرات میلگرد به عراق، گواهی انطباق با استانداردهای بین المللی ضروری است.
جدول مدارک اصلی مورد نیاز برای صادرات
| مدرک | توضیحات | مرجع صدور |
| کارت بازرگانی | اعتبار یکساله | اتاق بازرگانی |
| پیشفاکتور و فاکتور تجاری | با جزئیات کامل محصول | صادرکننده |
| Packing List | لیست دقیق بستهبندی | صادرکننده |
| گواهی مبدا | Certificate of Origin | اتاق بازرگانی |
| گواهی استاندارد | MTC و گواهی کیفیت | آزمایشگاه معتبر |
| بارنامه | CMR یا B/L | شرکت حمل |
| بیمهنامه | پوشش ریسک حمل | شرکت بیمه |
گواهی های مورد نیاز برای واردات به عراق
- عراق تحت نظارت COSQC (سازمان مرکزی استاندارد و کنترل کیفیت) فعالیت میکند. برای صادرات میلگرد به عراق، معمولاً نیاز به:
- بازرسی قبل از حمل (PSI) : توسط شرکت های بازرسی معتبر نظیر SGS، Bureau Veritas یا Intertek
- گواهی انطباق (CoC) : تایید مطابقت محصول با استانداردهای عراق
- آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی : شامل تست کشش، خمش و آنالیز ترکیب شیمیایی
عدم دریافت این گواهیها میتواند منجر به برگشت محموله یا تاخیرهای طولانی در گمرک عراق شود.


تعرفه واردات در عراق
طبق آخرین تغییرات، تعرفه واردات میلگرد در عراق از 20 به 30 درصد افزایش یافته است. این تغییر که با هدف حمایت از تولید داخلی عراق انجام شده، چالش جدیدی برای صادرکنندگان ایرانی ایجاد کرده است.
| نوع هزینه | درصد از ارزش کالا | توضیحات |
| تعرفه گمرکی عراق | 30% | افزایش یافته از 20% |
| هزینه حمل زمینی | 3-5% | بسته به مسافت |
| بازرسی و CoC | 0.5-1% | شرکت های بازرسی |
| بیمه حمل | 0.3-0.5% | پوشش ریسک |
| کارمزد گمرکی | 1-2% | ترخیصکار |
| سایر هزینه ها | 2-3% | انبارداری و غیره |
کد HS میلگرد برای طبقهبندی گمرکی 7214 است و برای میلگرد آجدار معمولاً از کد 7214.20 استفاده میشود.
روش های پرداخت و مدیریت ریسک مالی
انتخاب روش پرداخت مناسب در صادرات میلگرد به عراق اهمیت زیادی دارد:
- اعتبار اسنادی (LC)
امنترین روش پرداخت که از طریق بانکهای عراقی صادر و توسط بانکهای ایرانی تایید میشود. میلگرد 14 اصفهان معمولاً با این روش معامله میشود.
(برای اطاعات بیشتر درباره این روش پرداخت ویژه حتما محتوای “خرید و فروش آهنآلات به روش اعتبار اسنادی (LC) ” را بخوانید.)
- پرداخت نقدی (TT)
انتقال مستقیم وجه که سریعتر اما پرریسکتر است. معمولاً به صورت 30% پیشپرداخت و 70% پس از بارگیری انجام میشود.
- حواله ارزی
از طریق صرافیهای مجاز که به دلیل تحریم و محدودیتهای بانکی، روش رایجتری میان صادرکنندگان ایرانی است، ولی باید با دقت و قراردادهای رسمی انجام شود تا خطرات مالی کاهش یابد.
سود و سرمایه مورد نیاز برای شروع صادرات میلگرد به عراق
صادرات میلگرد میتواند سود قابل توجهی به همراه داشته باشد، ولی برای ورود اصولی به این بازار باید هزینه ها و سرمایه اولیه را دقیق برآورد کرد.
حداقل سرمایه اولیه: حدود 50 تا 100 هزار دلار برای راه اندازی نخستین محموله
میانگین سود خالص در هر محموله: بین 10 تا 20 درصد، بسته به نوع میلگرد، روش حمل و حجم سفارش
مدت زمان بازگشت سرمایه: معمولاً بین 2 تا 4 ماه
در پروژه های بزرگ، با قراردادهای پایدار و مشتریان دائمی، سوددهی بهمرور افزایش خواهد یافت.


چالشها و مشکلات احتمالی در صادرات به عراق
- تغییر ناگهانی تعرفه ها و مقررات گمرکی عراق
افزایش تعرفه واردات از 20 به 30 درصد در سال اخیر، فشار زیادی بر صادرکنندگان ایرانی وارد کرده است. هماهنگی مداوم با کارگزاران رسمی گمرک عراق ضروری است.
- نوسان نرخ ارز
نوسانات دینار و ریال روی قیمت تمامشده و سود نهایی تأثیر مستقیم دارد. استفاده از قراردادهای ارزی منعطف یا حسابهای تسویه بین المللی پیشنهاد میشود.
- مشکلات حمل و زیرساخت های مرزی
در فصول بارندگی، مسیرهای زمینی مثل مرز باشماق و پرویزخان با تأخیر روبهرو میشوند. همکاری با شرکت های حمل معتبر و انتخاب مسیر مناسب اهمیت زیادی دارد.
- محدودیت های بانکی و انتقال پول
بهدلیل تحریمهای بانکی، ارتباط مالی مستقیم با عراق گاهی دشوار است و صادرکنندگان از صرافیها و واسطه های مجاز استفاده میکنند.
- رقابت شدید با کشورهای ترکیه و چین
ترکیه با ارائه قیمت های پایینتر و بستهبندی حرفه ای، بخشهایی از بازار عراق را در اختیار گرفته است. توجه به کیفیت محصول و تضمین زمان تحویل، کلید حفظ سهم بازار ایران است.
شهرهای مهم و مقاصد اصلی صادرات میلگرد در عراق
بغداد: مرکز اصلی پروژه های ساختوساز دولتی و خصوصی
بصره: بندر اصلی جنوب عراق، محل ورود کالاهای ایرانی از مسیر دریایی
اربیل: پایتخت اقلیم کردستان، بازار روبه رشد برای سازه های عمرانی
سلیمانیه و موصل: شهرهای شمالی با فعالیت عمرانی گسترده پس از بازسازی
کربلا و نجف: مناطق توسعه یافته مذهبی با نیاز دائم به مصالح ساختمانی
در شمال عراق معمولاً از مسیرهای مرزی باشماق و تمرچین برای ارسال محموله ها استفاده میشود. در جنوب، بندر امام خمینی – بصره مسیر رایج حمل دریایی محسوب میشود.
نتیجه گیری
صادرات میلگرد به عراق فرصتی ارزشمند برای صنعت فولاد ایران است. با وجود چالشهایی مانند تعرفه های جدید، رقابت منطقه ای و تغییرات قوانین، این بازار همچنان جذاب و سودآور باقی مانده است. رعایت استانداردهای فنی، تهیه مدارک کامل، انتخاب مسیر حمل مناسب و مدیریت مالی دقیق، میتواند راه را برای صادرات موفق و پایدار هموار کند.
اگر بهدنبال خرید میلگرد مناسب برای صادرات هستید، پیشنهاد میشود پیش از شروع فرآیند صادرات، با کارشناسان مجرب حوزه بازرگانی بین المللی شرکت آهن123 مشاوره کنید تا بتوانید از ریسکهای احتمالی جلوگیری کرده و از فرصتهای موجود بیشترین استفاده را ببرید. تماس: 02122336060
سوالات متداول
آیا صادرات میلگرد به عراق نیاز به مجوز خاصی دارد؟
بله، باید مجوزهای لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک ایران اخذ شود.
سود صادرات میلگرد به عراق چقدر است؟
میانگین سود خالص بین 10 تا 20 درصد متغیر است و به حجم سفارش و هزینه حمل بستگی دارد.
چه استانداردهایی در عراق پذیرفته میشود؟
استانداردهای ASTM، BS، DIN و GOST از پرکاربردترین موارد هستند.
بهترین مسیر حمل برای صادرات کدام است؟
حمل زمینی از مرز پرویزخان و دریایی از بندر امام خمینی به بصره از مسیرهای اصلی محسوب میشوند.
آیا تغییر تعرفه اخیر عراق بر صادرات میلگرد تأثیر منفی دارد؟
بله، ممکن است موجب کاهش سود صادرکنندگان شود اما با مدیریت هزینه ها و مذاکره با خریداران، همچنان میتوان در این بازار فعال ماند.





