همه چیز درباره تفاوت تیرآهن فایکو و ذوب آهن اصفهان + جدول مقایسه
در بازار آهن آلات ایران، نام‌های «ذوب آهن اصفهان» و «فایکو» از شناخته‌شده‌ترین برندهای تولید تیرآهن هستند. هر دو با سال‌ها تجربه و ظرفیت بالا، سهم قابل توجهی از بازار مقاطع فولادی را در اختیار دارند. اما تفاوت تیرآهن فایکو و تیرآهن ذوب آهن دقیقاً چیست و کدام‌یک برای پروژه شما مناسب‌تر است؟
پاسخ این سؤال تنها در مقایسه دقیق آن‌ها از نظر وزن، قیمت، کیفیت، آلیاژ، استاندارد و روش تولید مشخص می‌شود. این مقاله با جزئیات کامل، تجربه پیمانکاران، و آمار معتبر بازار به شما کمک می‌کند تصمیمی دقیق‌تر بگیرید.
تیرآهن ذوب آهن اصفهان؛ مادر صنعت فولاد ایران و معیار کیفیت تیرآهن در کشور
کارخانه ذوب آهن اصفهان نخستین و بزرگ‌ترین تولیدکننده صنعتی فولاد در ایران است که فعالیت خود را در سال ۱۳۴۶ آغاز و از اوایل دهه ۵۰ شمسی به مرحله بهره‌برداری رسمی رسید. این مجموعه با بیش از ۳.۶ میلیون تن ظرفیت تولید سالانه انواع محصولات فولادی، نقشی کلیدی در تأمین نیاز بازار داخلی و حتی صادرات به کشورهای منطقه ایفا می‌کند.
شهرت ذوب آهن تنها به دلیل قدمت آن نیست؛ کیفیت بالا، انطباق کامل با جدول اشتال و پایبندی به استانداردهای ملی و بین‌المللی باعث شده محصولات این مجموعه به عنوان معیار سنجش کیفیت در بازار شناخته شوند.
محصولات شاخص ذوب آهن اصفهان
- انواع تیرآهن IPE مطابق استاندارد اروپا
- تیرآهن INP با ویژگی‌های بال خاص
- تیرآهن هاش (HEB) برای سازه‌های فوق‌سنگین
- میلگرد در سایز و گریدهای مختلف
- ریل مورد استفاده در خطوط حمل‌ونقل ریلی کشور
استفاده از روش کوره بلند در فرآیند تولید، بهره‌گیری از آلیاژهای متنوع مانند ST37، ST44 و ST52 و کنترل دقیق کیفیت در تمام مراحل، باعث شده این برند همواره انتخاب اول پروژه‌های سنگین و حساس مثل پل‌سازی، برج‌های بلندمرتبه و بناهای زیرساختی باشد.
به همین دلیل، در مقایسه با سایر برندها – از جمله فایکو – تیرآهن ذوب آهن اصفهان به دلیل وزن دقیق، مقاومت بالا و طول عمر بیشتر، برتری محسوسی دارد و جایگاه «مادر صنعت فولاد ایران» را همچنان حفظ کرده است.
فایکو (فولاد البرز ایرانیان)؛ ترکیب فناوری مدرن و قیمت رقابتی
کارخانه فایکو یا فولاد البرز ایرانیان یکی از بازیگران مهم صنعت فولاد ایران است که در دهه ۱۳۸۰ و در استان مازندران تأسیس شد. این مجموعه با ظرفیت تولید سالانه حدود ۱.۲ میلیون تن محصولات فولادی، توانسته در مدت کوتاهی جایگاه خود را در بازار داخلی تقویت کند.
ویژگی‌های متمایز فایکو
- بهره‌گیری از خطوط نورد گرم تمام‌اتوماتیک برای افزایش دقت ابعادی و یکنواختی سطح
- کنترل کیفیت مرحله‌به‌مرحله در فرآیند تولید
- انعطاف در تولید طیف گسترده‌ای از مقاطع فولادی برای تأمین نیاز بازار
محصولات شاخص فایکو
- تیرآهن IPE مطابق استاندارد اروپا
- تیرآهن IPB (تیرآهن هاش سبک و سنگین) برای سازه‌های صنعتی
- تیرآهن IPN با طراحی بال مایل
- نبشی و ناودانی در ابعاد مختلف برای کاربری‌های ساختمانی و صنعتی
فایکو با بهره‌گیری از تجهیزات به‌روز و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید، توانسته محصولاتی با کیفیت پایدار و قیمت اقتصادی‌تر نسبت به تیرآهن ذوب آهن اصفهان عرضه کند. همین ترکیبِ قیمت پایین‌تر و کیفیت مناسب باعث شده این برند در میان پیمانکاران پروژه‌های سبک و متوسط، از جمله ساختمان‌های مسکونی کم‌طبقه، سوله‌های کوچک و سازه‌های تجاری، طرفداران زیادی پیدا کند.
در بازار مقاطع فولادی، تیرآهن فایکو به دلیل وزن کمتر نسبت به استاندارد اشتال، هزینه تمام‌شده سازه را کاهش می‌دهد؛ نکته‌ای که برای پروژه‌هایی با بودجه محدود اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، فایکو در بخش پروژه‌های اقتصادی و سریع‌الاجرا، انتخابی هوشمندانه محسوب می‌شود.
تفاوت تیرآهن فایکو و ذوب آهن بر اساس معیارهای اصلی
انتخاب میان تیرآهن فایکو و تیرآهن ذوب آهن تنها با توجه به نام برند انجام نمی‌شود؛ بلکه نیازمند بررسی دقیق معیارهای فنی و اقتصادی است. در ادامه، این دو برند را بر پایه مهم‌ترین شاخص‌ها مقایسه می‌کنیم تا انتخاب شما برای پروژه، هم از نظر ایمنی و هم از نظر بهینه‌سازی هزینه، هوشمندانه باشد.
وزن مقطع
| سایز تیرآهن | وزن هر شاخه ۱۲ متری ذوب آهن (کیلوگرم) | وزن هر شاخه ۱۲ متری فایکو (کیلوگرم) |
| 14 | 125 | 118 |
| 16 | 155 | 147 |
| 18 | 185 | 176 |
| 20 | 225 | 214 |
وزن مقطع تیرآهن تعیین‌کننده‌ای جدی در استحکام نهایی و حجم فولاد مصرفی پروژه است. تیرآهن‌های ذوب آهن اصفهان کاملاً مطابق جدول اشتال تولید می‌شوند و وزنی دقیق‌تر و بیشتر نسبت به فایکو دارند؛ برای مثال در سایز ۲۰، وزن شاخه ۱۲ متری ذوب آهن ۲۲۵ کیلوگرم و در فایکو ۲۱۴ کیلوگرم است.
این اختلاف باعث افزایش مقاومت سازه در نمونه‌های ذوب آهن و کاهش وزن کلی و هزینه فولاد در نمونه‌های فایکو می‌شود. بنابراین، ذوب آهن برای سازه‌های مرتفع و با بارگذاری سنگین مناسب‌تر است، در حالی که فایکو به دلیل سبک‌تر بودن، انتخاب اقتصادی‌تری برای ساختمان‌های کم‌طبقه و پروژه‌های سبک به شمار می‌رود.
قیمت
هزینه خرید تیرآهن وابسته به عوامل متعددی همچون وزن، ترکیب آلیاژی، فرآیند تولید و برندینگ کارخانه است. معمولاً قیمت تیرآهن ذوب آهن اصفهان ۵ تا ۱۰ درصد بالاتر از فایکو است که این اختلاف به دلیل وزن مطابق اشتال، کیفیت آلیاژ و ثبات ابعادی بالاست. در مقابل، فایکو با قیمت اقتصادی‌تر، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های انبوه‌سازی و کم‌بودجه محسوب می‌شود. به‌عنوان نمونه، اختلاف قیمت یک شاخه تیرآهن ۲۰ از این دو برند در بازار فعلی می‌تواند تا ۳۰۰ هزار تومان باشد که برای پروژه‌های حجیم، رقم قابل‌توجهی خواهد بود.
کیفیت و آلیاژ مصرفی
تفاوت عمده در کیفیت تیرآهن های این دو برند، به نوع آلیاژ بازمی‌گردد. ذوب آهن با تولید تیرآهن‌های ST37، ST44 و ST52، نیازهای پروژه‌های مختلف از معمولی تا سنگین را پوشش می‌دهد و این تنوع باعث افزایش مقاومت خمشی و فشاری در کاربردهای خاص همچون پل‌ها و سازه‌های صنعتی بزرگ می‌شود. فایکو عمدتاً از آلیاژ ST37 بهره می‌برد که برای ساخت‌وسازهای معمولی و متوسط کارایی مطلوبی دارد، اما در برابر فشارهای بالا محدودتر از نمونه‌های ذوب آهن عمل می‌کند.
استاندارد تولید
از نظر انطباق با استاندارد، ذوب آهن اصفهان همواره تولیدات خود را طبق فرمت IPE اروپا انجام می‌دهد و همین موضوع سبب می‌شود ضخامت بال تیرآهن در طول شاخه یکنواخت و بدون تغییر باشد. فایکو علاوه بر تولید تیرآهن‌های IPE، قادر به ساخت انواع IPB و IPN نیز هست که انعطاف بالایی برای پاسخ به نیازهای بازار ایجاد می‌کند، اما در برخی سایزها ممکن است اختلاف جزئی با جدول اشتال مشاهده شود که برای پروژه‌های حساس، باید مورد توجه قرار گیرد.
روش ساخت
فرآیند تولید نیز در کیفیت نهایی تأثیر بسزایی دارد. ذوب آهن از روش کوره بلند و نورد گرم بهره می‌برد که باعث تولید فولادی با ساختار بلوری پایدار و خواص مکانیکی یکنواخت می‌شود. در سوی دیگر، فایکو با استفاده از خطوط نورد گرم تمام اتوماتیک، سرعت تولید بالاتری دارد و کنترل وزن نهایی هر شاخه با دقت بالایی انجام می‌گیرد. این تفاوت در روش ساخت می‌تواند در انتخاب میان دو برند نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند، به‌خصوص زمانی که پروژه هم‌زمان به کیفیت سازه‌ای و زمان‌بندی سریع نیاز دارد.
روش تشخیص تیرآهن اصل هر برند
| برند | علامت اختصاری | محل حک | ویژگی ظاهری |
| ذوب‌آهن اصفهان | ESCO | روی بال تیرآهن | ضخامت یکنواخت، بال صاف و بدون تابیدگی |
| فایکو | FAICO | روی بال تیرآهن | بال کمی نازک‌تر نسبت به جدول اشتال، یکنواختی و دقت ابعادی مطلوب |
تشخیص اصالت تیرآهن پیش از خرید، یکی از مراحل کلیدی در تأمین مصالح پروژه‌های ساختمانی و صنعتی است؛ زیرا استفاده از نمونه‌های بی‌کیفیت یا تقلبی می‌تواند بر ایمنی و دوام سازه اثر منفی بگذارد.
به‌عنوان نمونه، تیرآهن 16 ذوب آهن اصفهان همیشه با علامت ESCO روی بال تولید می‌شود و این حک در فرآیند نورد گرم انجام می‌گیرد. ویژگی‌هایی مانند ضخامت یکنواخت در طول شاخه، بال‌های صاف و نبود هرگونه تاب‌خوردگی، نشانه‌های اصلی اصالت این محصول هستند.
در مقابل، تیرآهن 20 فایکو با علامت FAICO روی بال شناسایی می‌شود. این تیرآهن کمی بال نازک‌تر نسبت به جدول اشتال دارد، اما همچنان از نظر یکنواختی سطح و دقت در ابعاد، کیفیت مناسبی ارائه می‌کند.
علاوه بر بررسی حک برند، توجه به کیفیت سطح مقطع، نبود زنگ‌زدگی یا فرورفتگی، و دریافت گواهی آنالیز شیمیایی از کارخانه، از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند اطمینان شما را نسبت به خرید محصول استاندارد و جلوگیری از تهیه نمونه‌های متفرقه، کامل کند.
جدول مقایسه کامل مزایا و محدودیت‌های تیرآهن ذوب آهن اصفهان و فایکو
| برند | مزایا | محدودیت‌ها |
| ذوب آهن اصفهان | ✅ استحکام بالا در تمامی سایزها و مقاومت مناسب برای سازه‌های سنگین✅ تولید دقیق مطابق جدول اشتال و رعایت کامل استاندارد IPE اروپا✅ کیفیت آلیاژ متنوع (ST37، ST44، ST52) متناسب با کاربری پروژه | ❌ قیمت بالاتر نسبت به فایکو به دلیل وزن بیشتر و آلیاژ مقاوم‌تر❌ به‌صرفه نبودن برای پروژه‌های کم‌بودجه یا سبک |
| فایکو | ✅ قیمت اقتصادی‌تر، مناسب برای پروژه‌های انبوه‌سازی و کم‌هزینه✅ تنوع تولید در مقاطع مختلف IPE، IPB و IPN با انعطاف برای نیاز بازار✅ کاهش وزن سازه و صرفه‌جویی در فولاد مصرفی در مقاطع سبک | ❌ مقاومت کمتر در مقاطع سبک نسبت به ذوب آهن❌ در برخی سایزها انطباق کامل با جدول اشتال وجود ندارد |
انتخاب تیرآهن ذوب آهن یا فایکو بر اساس نوع پروژه
| نوع پروژه | پیشنهاد اصلی | دلایل فنی |
| برج‌های بلندمرتبه، پل‌ها و سازه‌های سنگین | ذوب آهن اصفهان | استحکام بالا، انطباق کامل با جدول اشتال، کیفیت آلیاژهای مقاوم (ST44 و ST52)، مناسب برای بارگذاری و فشار زیاد |
| ساختمان‌های مسکونی تا ۵ طبقه | فایکو | وزن کمتر نسبت به ذوب آهن، قیمت اقتصادی‌تر، یکنواختی قابل قبول در ابعاد، صرفه‌جویی در هزینه فولاد و کاهش وزن نهایی سازه |
| سوله‌ها و واحدهای صنعتی با مقیاس متوسط | هر دو برند، انتخاب بر اساس بودجه و زمان‌بندی | ذوب آهن برای دوام و مقاومت بالاتر، فایکو برای سرعت اجرا و کاهش هزینه؛ هر دو پاسخ‌گوی نیاز مقاطع صنعتی متوسط با رعایت استاندارد تولید |
نتیجه‌گیری و انتخاب نهایی; ذوب‌آهن یا فایکو؟
تفاوت تیرآهن فایکو و تیرآهن ذوب آهن تنها در قیمت یا وزن خلاصه نمی‌شود؛ نکته اصلی، تناسب ویژگی‌های فنی با شرایط پروژه است.
برای سازه‌های سنگین و حساس مثل برج‌های بلندمرتبه، پل‌ها یا پروژه‌های صنعتی بزرگ که ایمنی، استحکام و رعایت کامل استانداردهای بین‌المللی (IPE و جدول اشتال) اهمیت بالایی دارد، تیرآهن ذوب‌آهن اصفهان انتخابی مطمئن و قابل اتکا خواهد بود.
برای ساختمان‌های کم‌ارتفاع یا متوسط که کاهش هزینه، وزن پایین‌تر و سرعت اجرا اولویت دارد، تیرآهن فایکو گزینه‌ای هوشمندانه و کارآمد است.
در نهایت، انتخاب نوع تیرآهن باید با توجه به نوع سازه، بودجه در دسترس، و سطح کیفیت مورد نیاز انجام شود؛ هر دو برند با کیفیت تولید مناسب، سهم ارزشمندی در ساخت‌وساز ایمن و باکیفیت دارند.
سؤالات متداول
تیرآهن فایکو برای چه کاربری مناسب است؟
برای پروژه‌های مسکونی و تجاری کم‌طبقه که نیاز به تحمل بار بسیار زیاد ندارند.
چرا قیمت تیرآهن ذوب آهن بالاتر است؟
وزن مطابق اشتال، کنترل کیفیت سخت‌گیرانه و استفاده از آلیاژهای مقاوم‌تر.
می‌توان در یک پروژه از هر دو برند استفاده کرد؟
از نظر فنی امکان‌پذیر است، اما یکنواختی برند در پروژه توصیه می‌شود.
چگونه تیرآهن اصل را تشخیص دهیم؟
با بررسی حک برند (ESCO یا FAICO) روی بال تیرآهن و مقایسه وزن با جدول استاندارد.
