چرا دانستن تفاوت تیرآهن سبک و سنگین مهم است؟
تیرآهن هاش یا تیرآهن بال پهن یکی از پرکاربردترین و اصلی‌ترین پروفیل‌های فولادی در ساخت‌وساز و صنایع سنگین است که به دلیل شباهت مقطع آن به حرف انگلیسی “H” چنین نام گرفته است.
این محصول فولادی، به خاطر قدرت تحمل بار بالا، مقاومت پیچشی مناسب و سازگاری با پروژه های بزرگ، جایگاه خاصی در میان مهندسان عمران و پیمانکاران دارد.
تیرآهن هاش در استانداردهای مختلف و در سه دسته اصلی سبک، سنگین و فوق‌سنگین تولید می شود.
هر کدام از این دسته بندی ها تفاوت‌های مهمی در وزن، ابعاد جان و بال، ظرفیت باربری و هزینه نهایی پروژه ایجاد می کنند.
✅ نوع تیرآهن سبک معمولاً برای سازه های با وزن کمتر یا پروژه هایی که کاهش بار مرده ساختمان اهمیت دارد، انتخاب می شود.
✅ نوع تیرآهن سنگین به دلیل ضخامت و وزن بیشتر، مناسب پروژه های عظیم عمرانی، پل‌سازی و سازه های صنعتی است که نیاز به استحکام و دوام بالاتر دارند.
تیرآهن هاش چیست؟
تیرآهن هاش یا بال پهن، یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی است که به دلیل طراحی خاص خود، یعنی بال‌های پهن و جان مستحکم، در پروژه های مختلف ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع تیرآهن به دلیل نسبت برابر یا نزدیک بین ابعاد بال و جان، توانایی تحمل بارهای سنگین و توزیع یکنواخت نیروها را دارد. تیرآهن هاش در سه نوع اصلی تولید می شود:
تیرآهن هاش سبک (HEA) : مانند تیرآهن هاش 14 سبک ذوب آهن اصفهان دارای ضخامت کمتر در بال و جان، مناسب برای سازه هایی با نیاز به استحکام متوسط.
هاش سنگین (HEB) : مانند تیرآهن هاش 20 سنگین ذوب آهن اصفهان با ضخامت بیشتر و ابعاد برابر بال و جان، برای پروژه های سنگین‌تر.
تیرآهن هاش فوق سنگین (HEM) : با ضخامت بسیار بالا در جان، مناسب برای سازه های خاص با بار زیاد.
تفاوت تیرآهن سبک و سنگین در چیست؟
تفاوت‌های اصلی تیرآهن هاش سبک و سنگین
تیرآهن هاش سبک و سنگین هر دو از مقاطع پرکاربرد در صنعت ساخت‌وساز هستند، اما تفاوت های اصلی در ویژگی‌های آن‌ها باعث شده که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب باشند.
تفاوت در وزن
یکی از بارزترین تفاوت‌های تیرآهن هاش سبک و تیرآهن هاش سنگین، وزن آنهاست.
همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست، تیرآهن هاش سبک (HEA) وزن کمتری نسبت به تیرآهن هاش سنگین (HEB) دارد. این تفاوت به دلیل ضخامت کمتر بال و جان در هاش سبک است.
تیرآهن هاش سبک (HEA) : به دلیل وزن کمتر، برای سازه های سبک‌تر مانند ساختمان‌های مسکونی، سوله‌های کوچک یا سازه های با بارگذاری کم استفاده می شود.
تیرآهن هاش سنگین (HEB) : به دلیل وزن بیشتر، در سازه های صنعتی، پل‌ها، و ساختمان‌های بلند با بار زیاد کاربرد دارد.
استفاده از هاش سنگین در طبقات پایین سازه ها به دلیل تحمل فشارهای بالا رایج است.
مقایسه وزن تیرآهن هاش سبک و سنگین بر اساس سایزهای پرمصرف
| نوع تیرآهن | سایز (mm) | وزن تقریبی (kg/m) | کاربرد اصلی |
| هاش سبک (HEA) | 100 | 16.7 | سازه های سبک مسکونی، چارچوب‌های کوچک |
| هاش سبک (HEA) | 140 | 24.7 | ستون و تیر فرعی در ساختمان‌های کم‌ارتفاع |
| هاش سبک (HEA) | 200 | 42.3 | سوله‌های کوچک، سالن‌های ورزشی سبک |
| هاش سبک (HEA) | 300 | 78.1 | سالن‌های تولید نیمه‌سنگین |
| هاش سنگین (HEB) | 100 | 20.4 | ستون‌های صنعتی سبک، خرپاهای مقاوم |
| هاش سنگین (HEB) | 160 | 37.4 | ساختمان‌های تجاری و صنعتی متوسط |
| هاش سنگین (HEB) | 200 | 61.3 | پل‌ها، جرثقیل‌های سقفی، سازه های بلند |
| هاش سنگین (HEB) | 300 | 117.9 | پروژه های عظیم عمرانی، برج‌ها، نیروگاه |
دانستن تفاوت تیرآهن سبک و سنگین به چه دردی میخورد؟
تفاوت در ابعاد
هاش سبک: ضخامت جان بین ۵ تا 16.5 میلی‌متر و ضخامت بال بین ۸ تا 31 میلی‌متر است.
ارتفاع معمولاً بیشتر از عرض بال‌هاست، پس مقطع کشیده‌تری دارد و وزن کمتری نسبت به هاش سنگین دارد.
هاش سنگین: ضخامت جان بین ۱۰ تا 36 میلی‌متر و ضخامت بال بین ۶ تا 19 میلی‌متر است.
ارتفاع و عرض بال‌ها تقریباً برابر بوده و مقطع متراکم‌تری ایجاد می کند که توان تحمل بارهای سنگین را دارد.
طبق استاندارد DIN 1025 و جدول اشتال، این اختلاف‌ها معیار اصلی تشخیص سریع HEA و HEB است.
جدول مقایسه ابعاد تیرآهن هاش سبک و سنگین بر اساس سایزهای پرکاربرد
| نوع تیرآهن | سایز (mm) | ضخامت جان (mm) | ضخامت بال (mm) | نسبت ارتفاع به عرض تقریبی |
| هاش سبک (HEA) | 100 | 5 | 8 | 0.96 |
| هاش سبک (HEA) | 160 | 6.5 | 9.5 | 0.96 |
| هاش سبک (HEA) | 200 | 8 | 12 | 0.96 |
| هاش سبک (HEA) | 300 | 10 | 15 | 0.96 |
| هاش سنگین (HEB) | 100 | 6 | 10 | 1 |
| هاش سنگین (HEB) | 160 | 8 | 13 | 1 |
| هاش سنگین (HEB) | 200 | 10 | 15 | 1 |
| هاش سنگین (HEB) | 300 | 12 | 19 | 1 |
تفاوت در استحکام
استحکام یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی بین تیرآهن هاش سبک و سنگین است.
تیرآهن هاش سنگین به دلیل وزن و ضخامت بیشتر، توانایی تحمل نیروهای کششی و فشاری بالاتری دارد.
این ویژگی باعث می شود که هاش سنگین برای پروژه های سنگین و صنعتی مناسب‌تر باشد.
هاش سبک: برای سازه هایی با بارگذاری کم تا متوسط، مانند سازه های مسکونی یا تجاری کوچک.
هاش سنگین: برای پروژه هایی با نیاز به استحکام بالا، مانند پل‌ها، کارخانه‌ها، و آسمان‌خراش‌ها.
تفاوت تیرآهن سبک و سنگین در نوع ساخت آنهاست!
تفاوت در فرآیند تولید
فرآیند تولید تیرآهن هاش سنگین و سبک نیز متفاوت است:
هاش سبک: با استفاده از رول‌های معمولی و فرآیند نورد گرم تولید می شود. این فرآیند ساده‌تر است و نیاز به تجهیزات کمتری دارد.
هاش سنگین: به دلیل ضخامت بیشتر، نیاز به نورد چندجهته و تجهیزات پیشرفته‌تر دارد تا شکل “H” به‌درستی ایجاد شود.
مراحل تولید تیرآهن هاش
گرمایش شمش فولادی: شمش‌ها در کوره تا دمای 1100 درجه سانتی گراد گرم می شوند.
نورد گرم: شمش‌های گرم‌شده از غلتک‌های چندمرحله‌ای عبور می کنند تا شکل اولیه تیرآهن ایجاد شود.
شکل‌دهی نهایی: ضخامت بال و جان تنظیم شده و سایز نهایی تیرآهن تعیین می شود.
تفاوت در کاربردها
تیرآهن هاش سبک و سنگین به دلیل تفاوت در وزن و استحکام، کاربردهای متفاوتی دارند:
هاش سبک: در سازه های سبک مانند سوله‌های کوچک، پارکینگ‌ها، و سازه های مسکونی.
هاش سنگین: در سازه های بزرگ مانند پل‌ها، ستون‌های اصلی ساختمان‌های بلند، و پروژه های صنعتی.
مقایسه کاربردهای تیرآهن هاش سبک، سنگین و فوق سنگین
| نوع تیرآهن | کاربردهای اصلی | نمونه پروژه ها |
| هاش سبک (HEA) | سازه های سبک و متوسط، چارچوب اصلی ساختمان‌های مسکونی، پوشش سقف سالن‌ها، خرپاهای سبک | خانه‌های ویلایی، سالن ورزشی سرپوشیده، انبارهای کوچک و متوسط، سوله‌های کشاورزی |
| هاش سنگین (HEB) | ستون‌ها و تیرهای اصلی در اسکلت فلزی بلندمرتبه، پل‌سازی، سالن‌های صنعتی سنگین، جرثقیل‌های سقفی | پل‌های جاده‌ای و عابر پیاده، کارخانه‌ها، ساختمان‌های تجاری بلند، کارگاه‌های تولید سنگین |
| هاش فوق سنگین (HEM) | سازه های فوق‌سنگین با ظرفیت باربری بسیار بالا، پروژه های زیرساختی عظیم، تأسیسات دریایی و صنعتی | سکوهای نفت و گاز دریایی، برج‌های مخابراتی بزرگ، نیروگاه‌ها، پروژه های بندری و اسکله‌ها |
تولیدکنندگان تیرآهن هاش در ایران
ایران یکی از کشورهای پیشرو در تولید تیرآهن هاش است و بخش عمده نیاز بازار داخلی توسط کارخانه‌های داخلی تأمین می شود.
برخی از بهترین تولیدکنندگان تیرآهن هاش در ایران عبارت‌اند از:
ذوب آهن اصفهان: تولیدکننده تیرآهن هاش با استانداردهای اروپایی و کیفیت بالا.
فایکو مازندران: تولید هاش سبک و سنگین برای پروژه های مختلف.
فولاد غرب آسیا: یکی از تولیدکنندگان مطرح تیرآهن هاش در ایران.
جهان فولاد غرب: ارائه‌دهنده محصولات باکیفیت و متنوع.
تیرآهن ذوب آهن اصفهان به دلیل کیفیت بالا و انطباق با جدول اشتال، یکی از بهترین گزینه‌ها در بازار است.
نشانه ESCO روی بال تیرآهن، نشان‌دهنده اصالت محصول این کارخانه است.
تفاوت تیرآهن سبک و سنگین در نوع ساخت آنهاست!
مزایا و معایب تیرآهن هاش سبک و سنگین
انتخاب بین تیرآهن هاش سبک (HEA) و تیرآهن هاش سنگین (HEB) فقط به قیمت یا اندازه مربوط نمی شود.
بلکه بسته به نوع پروژه، شرایط اجرایی، الزامات ایمنی و بودجه باید بررسی کامل انجام داد.
مزایای تیرآهن هاش سبک
وزن کمتر
- کاهش چشمگیر بار مرده سازه، که به کاهش مصرف مصالح دیگر مثل بتن در فونداسیون کمک می کند.
- امکان جابه‌جایی و نصب سریع‌تر در محل پروژه.
هزینه اولیه کمتر
- قیمت هر شاخه نسبت به هاش سنگین پایین‌تر است.
- کاهش هزینه حمل‌ونقل به دلیل وزن کمتر.
استفاده در پروژه های سبک
- مناسب برای سازه های مسکونی کم‌ارتفاع، سوله‌های کوچک، سالن‌های ورزشی سبک و سازه های موقت.
انعطاف‌پذیری در طراحی
- به دلیل وزن کمتر، در پروژه هایی که نیاز به تغییر یا جابه‌جایی مقاطع دارند، به راحتی استفاده می شود.
معایب تیرآهن هاش سبک
مقاومت کمتر در برابر بارهای سنگین
- برای پل‌ها، جرثقیل‌های سقفی، برج‌های بلند یا اسکلت فلزی سنگین مناسب نیست.
پایداری کمتر در شرایط بحرانی
- در زلزله یا وزش باد شدید، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به هاش سنگین دارد.
محدودیت در دهانه‌های بزرگ
در سازه هایی با دهانه طولانی، نیاز به مقطع بزرگ‌تر یا تقویت بیشتر دارد که هزینه را بالا می‌برد.
مزایای تیرآهن هاش سنگین
استحکام و ظرفیت باربری بالا
- به دلیل ضخامت بالاتر بال و جان، توان تحمل بار فشاری، کششی، برشی و خمشی بیشتر.
- مناسب ستون‌ها و تیرهای اصلی سازه های عظیم.
کارایی در پروژه های صنعتی و زیرساختی
- از ساختمان‌های مرتفع و سازه های صنعتی گرفته تا پل‌ها و نیروگاه‌ها، هاش سنگین گزینه برتر است.
دوام طولانی‌مدت
- مقاومت بهتر در مقابل خمش و تغییر شکل در طول زمان.
- عملکرد مطمئن‌تر در برابر عوامل محیطی مانند فشار باد، لرزش و بارهای دوره‌ای.
ایمنی بالاتر
- جوابگوی الزامات سخت‌گیرانه آیین‌نامه‌های ساختمانی و صنعتی.
ندانستن تفاوت تیرآهن سبک و سنگین باعث مشکلات زیادی در تاسیسات میشود!
معایب تیرآهن هاش سنگین
وزن زیاد
- نیاز به جرثقیل و تجهیزات حمل‌ونقل سنگین.
- عملیات نصب زمان‌برتر و نیاز به تیم فنی مجرب.
هزینه خرید بالاتر
- به دلیل مصرف بیشتر فولاد در ساخت، قیمت هر شاخه بیشتر از هاش سبک است.
هزینه ساخت و اجرای بیشتر
- نیاز به فونداسیون و اتصالات مقاوم‌تر که هزینه کلی پروژه را افزایش می دهد.
جدول خلاصه مزایا و معایب هاش سبک و سنگین
| ویژگی | هاش سبک (HEA) | هاش سنگین (HEB) |
| وزن | کم – حمل و نصب آسان‌تر | زیاد – نیازمند تجهیزات تخصصی |
| قیمت | اقتصادی‌تر | بالاتر |
| قدرت تحمل بار | محدود به پروژه های سبک | بسیار بالا – مناسب پروژه های صنعتی و سازه های بلند |
| کاربرد اصلی | ساختمان‌های مسکونی، سوله‌های کوچک | پل‌ها، نیروگاه‌ها، برج‌ها |
| دوام | کمتر از هاش سنگین | بسیار بالا |
| انعطاف در طراحی | بیشتر در پروژه های متحرک یا کوچک | محدود به پروژه های ثابت و سنگین |
قیمت تیرآهن هاش سبک و سنگین
قیمت تیرآهن هاش به عوامل مختلفی مانند سایز، وزن، نوع (سبک یا سنگین)، و نوسانات بازار بستگی دارد. ب
رای استعلام قیمت روز، می توانید با تیم فروش آهن123 تماس بگیرید یا به وب‌سایت این مجموعه مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که قیمت تیرآهن هاش سنگین به دلیل وزن و کیفیت بالاتر، معمولاً بیشتر از هاش سبک است.
چرا تیرآهن هاش از آهن123 بخریم؟
سایت آهن123 به‌عنوان یکی از معتبرترین پلتفرم‌های فروش مقاطع فولادی، مزایای زیر را ارائه می دهد:
- ارائه انواع تیرآهن هاش سبک، سنگین، و فوق سنگین از برندهای معتبر.
- تیم فروش آهن123 شما را در انتخاب تیرآهن مناسب راهنمایی می کند.
- ارائه بهترین قیمت‌ها با امکان استعلام روزانه.
- تمامی محصولات از تولیدکنندگان معتبر داخلی و خارجی تأمین می شوند.
دانستن تفاوت تیرآهن سبک و سنگین و خرید آهن آلات باکیفیت در شرکت آهن123
نتیجه‌گیری
تیرآهن هاش سبک و سنگین هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
هاش سبک با وزن کمتر و هزینه مناسب، برای پروژه های مسکونی و سبک ایده‌آل است، در حالی که هاش سنگین با استحکام بالا، برای سازه های صنعتی و بزرگ مناسب‌تر است.
انتخاب بین این دو نوع تیرآهن به نیاز پروژه، بودجه، و میزان بارگذاری بستگی دارد.
برای خرید تیرآهن باکیفیت و دریافت مشاوره تخصصی، آهن123 بهترین گزینه برای شماست.
کافی است با تیم فروش تماس بگیرید یا به سایت آهن 123 مراجعه کنید تا بهترین محصول را با مناسب‌ترین قیمت تهیه کنید.
