تفاوت ورق روغنی با ورق سیاه در چیست؟
اگه توی بازار آهن فروشی ها گشتی زده باشی یا بخوای برای پروژهت ورق فولادی انتخاب کنی، حتماً اسم ورق روغنی و ورق سیاه به گوشت خورده. اما تفاوت ورق روغنی با ورق سیاه چیه؟ چرا یکی براق و صیقلیه و اون یکی تیره و زبر؟ کدومش برای کار تو مناسب تره؟ جواب همه این سوالات را با اتکا به بیست سال تجربه شرکت آهن 123 با جزئیات و تصویر و همه نکاتی که باید برای خرید و انتخاب مناسب بدانید! آورده ایم.
ورق فولادی سیاه چیست؟
ورق سیاه یکی از پرکاربردترین ورق‌های فولادیه که بیشتر توی پروژه‌های بزرگ و سنگین استفاده میشه. اسمش رو به خاطر ظاهر تیره و ماتش گذاشتن «ورق سیاه». این ظاهر خاص به روش تولیدش برمی‌گرده که بهش «نورد گرم» میگن.
توی کارخانه، بلوک‌های فولاد رو تا دمای حدود ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد حرارت میدن تا نرم بشه. بعد از اون، ورق داغ از بین غلتک‌های بزرگ رد میشه و به ضخامت مورد نظر درمیاد. این روش باعث میشه فولاد مقاوم‌تر بشه و شکل دلخواه پیدا کند.
وقتی ورق بعد از نورد داغ توی هوای آزاد خنک میشه، سطحش با اکسیژن هوا واکنش نشون میده و یه لایه اکسیدی روی اون تشکیل میشه. همین لایه باعث میشه ورق رنگ تیره و مات پیدا کنه و یه محافظ اولیه در برابر زنگ‌زدگی باشد.
همین لایه تیره رنگ، که به آن “ورق سیاه” می‌گویند، ظاهری غیربراق و سطحی نسبتاً خشن به آن می‌بخشد.
اگرچه این فرآیند باعث می‌شود دقت ابعادی ورق به اندازه ورق روغنی نباشد، اما همین ویژگی‌ها، قیمت ورق سیاه را مقرون‌به‌صرفه کرده و آن را به گزینه‌ای بی‌رقیب برای کاربردهای ساختاری، ساخت پروفیل های سنگین، لوله سازی و صنعت کشتی‌سازی تبدیل نموده است.
ورق روغنی فولاد مبارکه چیه؟ معرفی الماس خوش‌تراش صنعت فولاد
ورق روغنی فولاد مبارکه که در بازار با نام ورق نورد سرد نیز شناخته می‌شود، محصولی تکامل‌یافته از ورق سیاه است که به دلیل کیفیت سطح بی‌نظیر و خواص مکانیکی برتر، به الماس صنعت فولاد شهرت دارد.
فرآیند تولید این ورق با اسیدشویی ورق سیاه آغاز می‌شود تا تمام پوسته‌های اکسیدی از سطح آن زدوده شده و فلزی درخشان نمایان گردد.
سپس، ورق در دمای محیط از میان غلتک‌های نورد سرد عبور داده می‌شود؛ این فرآیند فشار بالایی بر ساختار کریستالی فولاد وارد کرده و منجر به تولید محصولی با ضخامت دقیق‌تر، استحکام بالاتر و سطحی کاملاً صاف و صیقلی می‌شود.
و برای محافظت از این سطح براق در برابر زنگ‌زدگی و اکسیداسیون، آن را با لایه‌ای نازک از روغن محافظ پوشش می‌دهند، که علت نام‌گذاری «ورق روغنی» نیز همین است.
قیمت ورق روغنی فولاد مبارکه به دلیل همین فرآیندهای دقیق و کیفیت ممتاز، بالاتر از ورق سیاه است و گریدهای مختلف آن مانند ST12 (ورق معمولی)، ST13 (نیمه کششی) و ST14 (فوق کششی)، آن را به انتخاب اول صنایع حساس و دقیق نظیر خودروسازی (برای بدنه)، تولید لوازم خانگی (یخچال، لباسشویی) و ساخت قوطی‌های فلزی تبدیل کرده است.
تفاوت ورق روغنی با ورق سیاه چیه؟
حالا که با هر دو محصول آشنا شدیم، وقتشه که اون‌ها رو کنار هم بذاریم و تفاوت‌هاشون رو در دسته‌بندی‌های مختلف بررسی کنیم. این بخش به شما کمک می‌کنه تا دقیقاً بدونید برای پروژه شما کدوم ورق مناسب‌تره.
روش ساخت
ورق سیاه (نورد گرم): مثل نانی است که داغِ داغ از تنور درآمده. در حرارت خیلی بالا ساخته می‌شود، برای همین کمی زمخت است.
ورق روغنی (نورد سرد): همان ورق سیاه است که سرد شده، تمیز شده و دوباره با فشار زیاد (مثل وردنه کشیدن) صاف و صیقلی‌اش کرده‌اند.
قیافه و ظاهر
ورق سیاه: قیافه‌ای تیره، مات و کمی خشن دارد. انگار لباس کار تنش است و برای کارهای سخت و زیربنایی ساخته شده.
ورق روغنی: ظاهری براق، صاف و خیلی تمیز دارد. برای اینکه زنگ نزند، کمی هم روغنی‌اش می‌کنند. این ورق برای محصولاتی که جلوی چشم هستند (مثل بدنه ماشین یا یخچال) عالی است.
دقت و ابعاد
ورق سیاه: چون از حالت داغ به سرد تبدیل می‌شود، ابعادش ممکن است کمی تغییر کند و کاملاً دقیق نباشد. برای کارهای ساختمانی و اسکلت‌سازی که چند میلی‌متر خطا مهم نیست، ایده‌آل است.
ورق روغنی: چون در دمای معمولی ساخته می‌شود، ابعادش فوق‌العاده دقیق و ضخامتش در تمام سطح یکسان است. مثل یک قطعه که با لیزر برش خورده باشد!
قدرت و انعطاف
ورق سیاه: نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر است. راحت‌تر خم می‌شود و برای ساختن پروفیل های بزرگ و خم‌کاری‌های سنگین مناسب‌تر است.
ورق روغنی: فرآیند نورد سرد آن را سخت‌تر و محکم‌تر (حدود ۲۰٪ قوی‌تر) می‌کند. اما در عوض، کمی تُردتر می‌شود و به راحتیِ ورق سیاه خم نمی‌شود.
مقایسه کامل تفاوت ورق روغنی با ورق سیاه
| ویژگی | ورق سیاه (نورد گرم) | ورق روغنی (نورد سرد) |
| فرآیند تولید | نورد در دمای بالای ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد | نورد در دمای اتاق (پس از اسیدشویی) |
| ظاهر سطح | تیره، مات، خشن، دارای لایه اکسیدی | روشن، براق، صاف، صیقلی |
| دقت ابعادی | پایین، تلرانس بالا | بسیار بالا، تلرانس پایین |
| خواص مکانیکی | استحکام کمتر، شکل‌پذیری بالاتر | استحکام و سختی بالاتر، شکل‌پذیری کمتر |
| نام‌های دیگر | ورق گرم | ورق سرد، ورق نورد سرد |
| ماده اولیه برای | تولید ورق روغنی، پروفیل‌های سنگین، لوله‌ها | تولید ورق گالوانیزه، ورق رنگی، قطعات دقیق |
چه جاهایی بهتره از ورق سیاه استفاده کنیم و چه جاهایی از ورق روغنی استفاده کنیم بهتره؟
این مهم‌ترین سوال برای هر خریداریه. جوابش به سه فاکتور بستگی داره: اهمیت ظاهر، نیاز به دقت ابعادی و بودجه پروژه.
هر جا ظاهر کار مهم نیست ولی باید مقاوم باشه و هزینه‌ها پایین بیاد، ورق سیاه بهترین انتخاب است.
- ساخت اسکلت، تیرآهن، ستون و کف‌پوش‌های صنعتی که فقط باید محکم باشند.
- ساخت شاسی یک کامیون یا یک تانکر بزرگ. اینجا قدرت حرف اول را میزند، نه زیبایی!
- برای ساخت لوله های ضخیم انتقال آب یا پروفیل‌های سنگین، ورق سیاه هم ارزان‌تر است و هم راحت‌تر جوش می‌خورد.
قانون: اگر پروژه شما مقاومت بالا و قیمت پایین می‌خواهد و ظاهر برایتان مهم نیست، انتخاب شما ورق سیاه مانند ورق سیاه 10 میل فولاد مبارکه بهترین انتخاب است.
برعکس، اگر محصول شما قرار است رنگ شود یا جلوی چشم مشتری باشد، باید سراغ ورق روغنی بروید.
- کاپوت ماشین، درِ یخچال یا بدنه ماشین لباسشویی باید کاملاً صاف و صیقلی باشد.
- برای ساخت یک میز یا کتابخانه فلزی مدرن که در دکوراسیون خانه استفاده می‌شود، زیبایی و لبه‌های تیز حرف اول را میزند.
- هر جا که قطعات باید با دقت میلی‌متری کنار هم چفت شوند، ورق روغنی به خاطر ابعاد دقیقش بهترین گزینه است.
قانون: اگر پروژه شما به ظاهر زیبا، سطح صاف برای رنگ‌کاری و دقت بالا نیاز دارد، باید کمی بیشتر هزینه کنید و ورق روغنی را انتخاب کنید.
جدول انتخاب ورق فلزی بر اساس کاربرد
| کاربرد | ورق پیشنهادی | چرا؟ |
| اسکلت ساختمان | ورق سیاه | استحکام بالا و هزینه پایین اولویت دارد. |
| بدنه خودرو | ورق روغنی | ظاهر بی‌نقص و دقت ابعادی حیاتی است. |
| شاسی کامیون | ورق سیاه | نیاز به ضخامت بالا و مقاومت در برابر ضربه. |
| بدنه یخچال | ورق روغنی | سطح صاف برای رنگ‌پذیری و زیبایی مهم است. |
| لوله انتقال گاز | ورق سیاه | هزینه پایین و جوش‌پذیری خوب اولویت دارد. |
| پروفیل مبلی | ورق روغنی | ظرافت، دقت و سطح صاف برای آبکاری لازم است. |
تفاوت ورق سیاه ST37 و ST52 در چیست؟
در بازار ورق سیاه، حتماً با دو گرید معروف ST37 و ST52 برخورد کرده‌اید. این نام‌ها از یک استاندارد قدیمی آلمانی (DIN) میان و نشون‌دهنده خواص مکانیکی ورق هستن. دونستن تفاوت این دو گرید به شما در یک خرید حرفه‌ای کمک زیادی می‌کند.
وقتی اسم می‌شنوید ورق سیاه ST37 یا ST52، فکر نکنید با فرمول پیچیده‌ای طرفید! ST یعنی فولاد (از یک کلمه آلمانی گرفته شده) و اون عدد کنارش هم خیلی ساده، میزان قدرت و استحکام ورق فلزی رو نشون میده. هر چی عدد بزرگتر، ورق قوی‌تر!
ورق ST37 ورق نرم و خوش قلق
این ورق مثل یک آدم منعطف و خوش‌اخلاقه! چون کربن کمتری داره، خیلی نرم‌تره و راحت خم میشه. جوشکاری کردنش هم مثل آب خوردنه. برای همین بهش میگن “فولاد نرمه”.
کِی بخریمش؟ هر وقت نیاز به خم‌کاری، برش‌کاری و جوشکاری زیاد داری. مثلاً برای ساختن نرده، پروفیل های سبک در و پنجره، یا اسکلت‌های ساده ساختمانی که فشار خیلی زیادی روشون نیست.
ورق ST52 ورق قوی و جون سخت
این یکی برعکس، ورق غول‌پیکر و قوی ماجراست! توش کربن و مواد دیگه‌ای (مثل منگنز) بیشتره و همین باعث شده استحکام فوق‌العاده بالایی داشته باشه. البته به خاطر همین سرسختی، یکم تردتره و به راحتیِ ST37 خم نمیشه.
کِی بخریمش؟ هر وقت پروژه شما باید وزن یا فشار خیلی زیادی رو تحمل کنه. مثلاً برای ساختن شاسی ماشین‌های سنگین، قطعات اصلی دستگاه‌های غول‌پیکر صنعتی، یا ستون‌های اصلی پل‌ها که استحکام حرف اول و آخر رو میزند.
جدول مقایسه سریع گریدهای ورق سیاه
| ویژگی | ورق ST37 | ورق ST52 |
| میزان کربن | کمتر | بیشتر |
| استحکام کششی | کمتر (حدود 370 MPa) | بالاتر (حدود 520 MPa) |
| سختی | کمتر | بیشتر |
| شکل‌پذیری | بالاتر (نرم‌تر) | کمتر (تردتر) |
| جوش‌پذیری | عالی | خوب (نیاز به پیش‌گرمایش در ضخامت‌های بالا) |
| کاربرد اصلی | ساختمان‌سازی، پروفیل‌سازی، مصارف عمومی | صنایع سنگین، ماشین‌سازی، سازه‌های تحت فشار |
نتیجه گیری نهایی
در رقابت میان ورق سیاه و روغنی، هیچ برنده مطلقی وجود ندارد؛ چرا که این دو محصول رقیب یکدیگر نیستند، بلکه مکمل هم در دنیای صنعت به شمار می‌روند. برنده واقعی این مقایسه، شما هستید که با انتخاب هوشمندانه و متناسب با نیاز پروژه خود، بهترین نتیجه را رقم می‌زنید.
قانون طلایی این است که برای پروژه‌های ساختاری و زیربنایی که در آن‌ها استحکام بالا و قیمت تمام‌شده پایین اولویت اصلی است (مانند اسکلت‌سازی و صنایع سنگین)، ورق سیاه (نورد گرم) متحد بی‌چون‌وچرای شما خواهد بود.
اما زمانی که محصول نهایی نیازمند سطحی بی‌نقص، ظاهری چشم‌نواز و دقت ابعادی میلی‌متری برای رنگ‌آمیزی یا مونتاژ است (مانند بدنه خودرو و لوازم خانگی)، سرمایه‌گذاری بر روی ورق روغنی (نورد سرد) کاملاً منطقی و ضروری است.
تیم ما در آهن123 با ارائه مشاوره تخصصی و تأمین کامل سبد محصولات فولادی، از ورق سیاه ST37 و ST52 گرفته تا انواع ورق روغنی ST12 و ST14، آماده است تا شما را در مسیر یک خرید آگاهانه و مطمئن یاری کند. برای دریافت مشاوره رایگان و استعلام به‌روزترین قیمت ورق سیاه و روغنی، همین امروز با کارشناسان فروش ما تماس
