صفر تا صد کاربرد پلیت در ساختمان; از فونداسیون تا سقف!
من سال هاست توی بازار آهن و مقاطع فولادی فعالیت می کنم، از خرید و فروش پلیت های ضخیم گرفته تا تامین تیرآهن و میلگرد برای پروژه های عمرانی کوچیک و بزرگ. همیشه وقتی پای ساخت یه سازه محکم وسط میاد، همه سریع می رن سراغ تیرآهن، نبشی و میلگرد، اما یه قطعه هست که تا نباشه، خیلی از اتصالات ساختمون اصلاً شکل نمی گیرن; پلیت فولادی.
برای اطلاعات کامل برای خرید و مشاوره برای پروژه ای که دارید با کارشناسان فنی ما تماس بگیرید: 02122336060
پلیت فولادی چیست؟
پلیت فولادی همون ورق فولادی ضخیم و تختیه که معمولاً ضخامتش بالای ۶ میلی‌متره. این ورق ها از نورد گرم شمش های فولادی داغ درست می شن، برای همین سطحشون تیره و مات به نظر میاد و بهشون ورق سیاه هم می گن. پلیت ها چون خیلی محکم هستن، فشار زیاد رو راحت تحمل می کنن و جوش پذیری بالایی دارن، توی بیشتر پروژه های ساختمونی و صنعتی حسابی کاربرد دارن و جزو پرمصرف ترین ورق های فولادی بازار به حساب میان.
مهم ترین ویژگی های پلیت فولادی
سطح صاف و یکنواخت: مناسب برای اتصال دقیق قطعات و افزایش کیفیت جوشکاری.
استحکام کششی بالا: تحمل بالا در برابر فشار، بارهای سنگین و تنش های مکانیکی.
جوش پذیری عالی: اتصال راحت با سایر ورق ها و سازه های فولادی بدون کاهش مقاومت.
شکل پذیری بالا: قابلیت برش، سوراخ کاری و فرم‌دهی در ابعاد و اشکال مختلف برای استفاده در انواع پروژه ها.
کاربرد گسترده در سازه ها: از فونداسیون تا سقف ساختمان، نقش مهم در حفظ استحکام و پایداری سازه دارد.
این ویژگی ها باعث شده تا پلیت ها در جای‌جای یک ساختمان، از عمیق‌ترین نقطه فونداسیون تا بالاترین بخش اسکلت، بکار بروند.
انواع پلیت فولادی در بازار ایران
| نام آلیاژ | نام رایج در بازار | مشخصات کلیدی | کاربرد اصلی در ساختمان |
| فولاد ST37 | ورق سیاه معمولی، فولاد نرمه | استحکام متوسط، جوش‌پذیری و انعطاف‌پذیری عالی | بیس پلیت های کوچک، ورق های اتصالی غیرحساس، ساخت پروفیل‌های سبک، کارهای عمومی ساختمانی. |
| فولاد ST44 | ورق سیاه | استحکام بالاتر از ST37، جوش پذیری خوب | ساخت بیس پلیت های متوسط، قطعات تقویتی، کاربردهای ساختمانی که نیاز به استحکام بیشتری دارند. |
| فولاد ST52 | ورق صنعتی، فولاد پرکربن | استحکام کششی بسیار بالا، مقاومت عالی در برابر خمش و بار | ساخت تیر ورق برای دهانه های بزرگ، بیس پلیت های غول‌پیکر، گاسِت پلیت های حساس در بادبندها، پل‌سازی. |
🔸 نکته مهم: انتخاب درست آلیاژ پلیت فولادی مثل ST37 یا ST52 فقط با نظر مهندس طراح باید انجام شود، چون استفاده ی نادرست از آلیاژ می تواند ایمنی کل سازه را به خطر بیندازد.
کاربردهای اصلی پلیت در ساختمان
پلیت فولادی یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت‌وساز است و تقریباً در همه اجزای سازه ردپایی از آن دیده می شود. در ادامه، با ۷ کاربرد مهم پلیت در ساختمان آشنا می شویم که هرکدام نقش اساسی در استحکام و دوام بنا دارند.
بیس پلیت یا صفحه ستون
بیس پلیت یا صفحه ستون یکی از کاربردهای مهم پلیت فولادی توی ساخت وسازه که بین ستون فولادی و فونداسیون بتنی قرار می گیره. کارش اینه که وزن زیاد ستون رو پخش کنه تا فشار زیادی به یه نقطه از بتن وارد نشه و سطح فونداسیون آسیب نبینه.
ستون وسط بیس پلیت جوش داده می شه و خود پلیت هم با انکر بولت هایی که از قبل توی بتن کار گذاشته شدن، محکم به فونداسیون وصل می گرده. ابعاد و ضخامت این صفحه طبق محاسبات مهندس سازه و بر اساس میزان بار ستون تعیین می شود.
گاسِت پلیت یا ورق اتصال
گاست پلیت یا ورق اتصال یکی از قطعات مهم در سازه های فلزیه که برای وصل کردن تیرها، ستون ها و بادبندها به یکدیگه استفاده می شه. این ورق مثل یه مفصل فولادی عمل می کنه و باعث می شه چند عضو سازه ای با دقت و ایمنی به هم متصل بشن.
گاست پلیت نیرو و تنش وارد شده رو بین اعضای متصل پخش می کنه تا هیچ نقطه ای فشار اضافی تحمل نکنه. معمولاً توی محل اتصال بادبند با ستون و تیر، یا در ساخت خرپاها دیده می شن و طراحی درستشون به ثبات سازه و مقاومتش در برابر باد و زلزله کمک زیادی می کند.(البته ما در مقاله ساخت خرپا با پروفیل کامل این پروسه را توضیح داده ایم.)
ساخت تیر ورق
ساخت تیر ورق یکی از روش‌های حرفه ای و پرکاربرد در پروژه های بزرگ مثل سوله صنعتی، سالن ورزشی یا پل‌هاست؛ جایی که تیرآهن های آماده توان تحمل بار زیاد را ندارند. در این روش، مهندسان با استفاده از پلیت های فولادی مخصوص، معمولاً از نوع ST52، تیرهایی در ابعاد دلخواه می‌سازند.
یک پلیت به‌صورت عمودی به عنوان جان (web) تیر قرار می گیرد و دو پلیت دیگر به‌صورت افقی در بالا و پایین آن به‌عنوان بال (flange) جوش داده می شوند تا مقطع I شکل بسیار مقاومی تشکیل شود. برای تقویت بیشتر سازه های بتنی کنار این تیرها نیز از میلگرد 14 آجدار A3 ذوب آهن استفاده می کنن تا کل بنا حسابی سفت و مطمئن باشد.
انواع ورق های تقویتی و وصله
ورق های تقویتی و وصله از مهم‌ترین کاربردهای پلیت فولادی در سازه های فلزی هستن.
ورق های تقویتی معمولاً داخل جان یا بال تیرهای بزرگ جوش داده می شن تا از لهیدگی یا کمانش موضعی جلوگیری کنن و مقاومت تیر رو بالا ببرن.
در کنار اون، صفحات وصله برای وصل کردن دو تیر یا ستون در امتداد هم استفاده می شن، چون طول تیرآهن ها معمولاً تا ۱۲ متر محدوده. این پلیت ها در دو طرف قطعه ها قرار می گیرن و با جوش یا پیچ به هم متصل می شن تا سازه یکپارچه، ایمن و بدون ضعف در محل اتصال ساخته بشود.
ساخت پله های فلزی و کف‌پوش
در ساخت پله های فلزی، مخصوصاً پله های اضطراری، پله های داخل سوله ها و حتی بعضی پله های مدرن ساختمونی، از پلیت فولادی برای ساخت کف پله ها استفاده می شه.
گاهی نوع آجدار این ورق ها به‌کار می ره تا از لغزش موقع بالا و پایین رفتن جلوگیری کنه. همین پلیت های ضخیم در بخش هایی مثل کف سازی محیط های صنعتی یا پل های عابر پیاده هم به‌عنوان کف پوش مقاوم و بادوام استفاده می شن و به خاطر استحکام بالا و عمر طولانی شون خیلی پرطرفدارن. (ما در مقاله مرحله به مرحله نحوه میلگردگذاری راه پله کامل درباره ساخت پله صحبت کرده ایم.)
لنگر تیرهای فولادی در دیوار برشی
در محل اتصال تیر فولادی به دیوار برشی بتنی، نمی شه تیر رو مستقیم داخل بتن قرار داد، چون باید نیروها درست و ایمن منتقل بشن. به همین خاطر، یه پلیت فولادی به انتهای تیر جوش داده می شه و این پلیت به کمک بولت ها و انکرها داخل دیوار بتنی نصب می گردد.
این روش باعث می شه اتصال کاملاً محکم، اصولی و مهندسی باشه و نیرو بین بخش فولادی و بتنی به درستی منتقل بشه، بدون اینکه دیوار یا تیر آسیب ببیند.
جدول کاربرد انواع پلیت در ساختمان
| نام کاربرد | محل استفاده | نوع پلیت رایج | وظیفه اصلی |
| بیس پلیت | اتصال ستون به فونداسیون | ST37, ST44, ST52 | توزیع بار ستون روی فونداسیون |
| گاسِت پلیت | اتصالات تیر، ستون و بادبند | ST37, ST52 | ایجاد گره برای اتصال چند عضو |
| تیر ورق | دهانه های بزرگ (پل، سوله) | ST52 | ساخت تیرآهن سفارشی و غول‌پیکر |
| استیفنر (سخت‌کننده) | جان و بال تیرهای بزرگ | ST37 | جلوگیری از کمانش و لهیدگی موضعی |
| پلیت وصله | امتداد دادن تیرها و ستون ها | ST44, ST52 | اتصال دو مقطع به یکدیگر |
| کف پله | راه پله های فلزی | ST37 | ایجاد سطح صاف و مقاوم برای تردد |
چگونگی تولید پلیت برای ساختمان
تولید پلیت فولادی برای ساختمان، یک فرایند صنعتی دقیق و قدرتمنده که با حرارت، نورد و برش انجام می شه.
در مرحله ی اول، شمش های بزرگ فولادی که بهشون اسلب می گن، داخل کوره های عظیم تا دمای حدود ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت داده می شن تا نرم و آماده ی شکل دهی بشن.
بعد در مرحله ی نورد گرم، این اسلب‌های سرخ و انعطاف پذیر بین چندین غلتک سنگین رد می شن تا ضخامتشون کم و طولشون بیشتر بشه.
در پایان، ورق داغ روی بستر خنک کننده قرار می گیره تا دماش پایین بیاد و با قیچی های هیدرولیکی بزرگ به اندازه های استاندارد مثل ۲×۶ یا ۲×۱۲ متر برش داده می شن. نتیجه، همون پلیت های محکم و باکیفیتی هست که توی سازه های فلزی و ساختمونی استفاده می شوند.
چرا شناخت کاربرد پلیت در ساختمان برای خریداران مهم است؟
شناخت کاربرد پلیت فولادی در ساختمان برای خریدارها و سازنده ها خیلی مهمه، چون شما فقط یه ورق آهن نمی‌خرید بلکه دارید ایمنی، دوام و پایداری سازه تون رو تضمین می کنید.
وقتی بدونید هر پلیت دقیقاً چه نقشی داره، انتخابتون هوشمندتر می شه. مثلاً برای بیس پلیت یه ساختمان چند طبقه، نباید دنبال ورق ارزون ST37 برید؛ باید طبق نظر مهندس از گرید مقاوم‌تر مثل ST52 استفاده کنید.
همچنین در بتن‌ریزی فونداسیون معمولاً از مقاطع باکیفیت مثل میلگرد 14 آجدار A3 ابهر استفاده می شه. با این شناخت، اهمیت ضخامت میلی متری پلیت ها در نقشه سازه رو درک می کنید و موقع تحویل بار هم بهتر می تونید کیفیت، صافی سطح و ابعاد ورق ها رو بررسی و کنترل کنید.
جدول مشخصات فنی رایج پلیت های ساختمانی
در ادامه، جدولی از مشخصات ابعادی رایج پلیت های فولادی در بازار آورده شده است.
| ضخامت (میلی‌متر) | ابعاد رایج (متر) | وزن تقریبی یک شیت (کیلوگرم) در ابعاد 1.5×6 متر |
| 8 mm | 1.5×6, 2×6, 2×12 | 565 کیلوگرم |
| 10 mm | 1.5×6, 2×6, 2×12 | 707 کیلوگرم |
| 12 mm | 1.5×6, 2×6, 2×12 | 848 کیلوگرم |
| 15 mm | 1.5×6, 2×6, 2×12 | 1060 کیلوگرم |
| 20 mm | 1.5×6, 2×6, 2×12 | 1413 کیلوگرم |
| 25 mm | 1.5×6, 2×6 | 1766 کیلوگرم |
| 30 mm | 1.5×6, 2×6 | 2119 کیلوگرم |
توجه: وزن‌ها بر اساس چگالی آهن (7850 کیلوگرم بر متر مکعب) محاسبه شده و تقریبی هستند.
جمع بندی
در پایان باید گفت پلیت فولادی فقط یه ورق آهن نیست؛ بلکه قلب اصلی سازه فلزیه که تمام بار، اتصال و استحکام ساختمان رو به دوش می کشه.
از صفحه ستون و گاست پلیت گرفته تا تیرورق های سنگین و ورق های تقویتی، هرکدوم نقش مهمی در پایداری سازه دارن و بدونشون هیچ ساختمونی ایمن نیست. این صفحات با قدرت و دقت بالا، زیر پوسته ی ساختمان کار می کنن تا دوام و امنیت اون رو تضمین کنند.
ما در شرکت آهن 123 به شما کمک می کنیم ، تا با مشاوره های فنی دقیق بهترین و مناسب ترین پلیت فولادی رو برای پروژه تون انتخاب کنید. برای استعلام قیمت روز انواع آهن آلات به سایت آهن 123 سر بزنید.
