بیلت (Billet) یا شمشال، یکی از انواع شمشهای فولادی است که در ابعاد و سایرهای گوناگون وارد بازار آهنآلات میشود. عمده کاربرد بیلت، ماده اولیه برای تولید محصولات فولادی از جمله میله و تیر است. شمشال، از جمله محصولات یا فراوردههای میانی نورد فولاد محسوب میشود که سطح مقطع استاندارد آن کوچکتر از 230 سانتیمتر است. همچنین، سطح مقطع بیلت، در قالب دایره و یا مربع و با عرض کمتر از 15 سانتیمتر محاسبه میشود. گریدها یا انواع مختلفی از انواع این محصول فولادی در کارخانههای ایران تولید میشوند.
اما آیا طبق شنیدهها، شمش و بیلت تفاوتی با هم دارند؟ چه تفاوتهایی بین شمش، بیلت، بلوم و اسلب وجود دارند؟ تعریف بیلت چیست و گریدهای استاندارد آن کداماند؟ اگر شما هم میخواهید بدانید که بیلت یا شمشال چیست و چه کاربردهایی در صنایع مختلف دارد، با ما در این مقاله مجموعه آهنآلات همراه شوید.
بهطور کلی، اگر شمش فولاد بهطور مستقیم از تولید ccm وارد مصرف نورد شود، در آن حالت به یک بیلت یا اصطلاحاً شمشال (شمش ccm) تبدیل میشود. این محصول فولادی، طول بیشتری نسبت به یک شمش فولاد معمولی دارد و سطح دایرهشکل یا مربعی آن کمتر از 15 سانتیمتر است. از طرفی، بهدلیل اینکه بیلت سطح مقطعی کمتر از 230 سانتیمتر دارد، معمولاً برای تولید میلگرد و سیم هم بهکار گرفته میشود. شمشال، در چندین گرید مختلف وارد بازار میشود، از جمله:
برای اینکه بدانید، روش تولید بیلت چیست، باید آشنایی مختصری با کوره بلند و قوس الکتریکی داشته باشید. تولید بیلت را با هر کدام از این کورهها میتوان انجام داد و مواد اضافی برای شروع باید را از سنگ آهن جدا شوند. در ادامه، باید آهن خالص استخراجشده را ذوب کرد، داخل قالب ریخت و به شکل انواع شمش فولادی روانه بازار کرد. مهمترین تفاوت این روشها در چگونگی ذوب کردن آهن است، وگرنه بقیه مراحل این 2 روش با همدیگر یکسان هستند.
البته، روشهای دیگری مثل روش اکستروژن و یا نورد شمش هم بری تولید بیلت بهکار گرفته میشوند، اما تقریباً 90 درصد از شمشالهای موجود در بازار از طریق این 2 روش اصلی تولید شدهاند. همچنین، ویژگیهای منحصربهفرد (مثل کشش، پیچش و یا خمش) ممکن است در بین انواع بیلت تولیدشده کمی متفاوت باشند. این مسئله بهدلیل آنالیز شیمیایی منحصربهفردی است که کارخانههای تولیدکننده بیلت فولاد برای خود تعیین کردهاند.
با این اوصاف، بد نیست که نگاهی مختصر به هر کدام از روشهای تولید بیلت یا شمشال داشته باشیم.
جالب است بدانید که بیشتر حجم بیلت فولادی تولیدشده از طریق روش کوره بلند (BF) روانه بازار میشود. برای اینکه بیلت را از این طریق تولید کنیم، نیاز به سنگ آهن داریم و در ابتدا باید ناخالصیهایی که دارد را از آن جدا سازیم. سپس، سنگ آهن پس از آمادهسازی، برای جداسازی آهن داخل آن از سایر عناصر آماده میشود.
پس از پیش پخت و کلوخهسازی، آهک و کک به سنگ آهن اضافه و داخل کوره بلند ریخته میشود. پس از اینکه چدن یا آهن خام در این مرحله به دست آمد، آن را داخل کانورتر میریزیم تا کاملاً ذوب شود. در ادامه به آهن مذاب، اکسیژنرسانی میشود تا ناخالصیها با اکسیژن ترکیب و در قالب تفاله جدا شوند. در انتها، آهن خالص که حالا بهصورت مذاب وجود دارد، درون ظرفهای بزرگ به اسم «پاتیل» ریخته میشود تا به سمت بخش قالبگیری روانه شود.
حالا که با روش اول آشنا شدید، باید بدانید که روش دوم تولید بیلت چیست. در روش دوم یا کوره قوس الکتریکی (EAF) و کوره القایی (IMF) بهجای سنگ آهن به آهن قراضه نیاز داریم. آهن قراضه پس از ورود به کوره الکتریکی، با مواد سرباره مثل آهک، کک و یا بنتونیت اضافه میشود. همه این مواد در کوره قوس الکتریکی ذوب میشوند و در طول این فرایند، مراحلی مثل دمش اکسیژن، همگنسازی، نمونهگیری و آنالیز روی آنها صورت میگیرند.
در ادامه، آهن خالص مذاب درون پاتیل ریخته میشود تا به واحد ریختهگری وارد شود. در این واحد، مواد مذاب را داخل قالب میریزیم و اجازه میدهیم که از طریق آب، خنک شود. پس از اینکه شمشهای فولادی سرد شدند، با توجه به ابعاد و سایز مورد نظر، برشهای لازم انجام میشوند.
بیلت فولادی، بهدلیل بافت منحصربهفردی که دارد، چگالی بیشتری نسبت به دیگر انواع شمش دارد و منعطفتر است. جنس ماده اولیه بیلت فولادی از نوع ویژهای از دانهبندی تشکیل میشود که انعطافپذیری بالایی را برای آن به ارمغان میآورد.
برای اینکه کیفیت، انعطافپذیری و سایر ویژگیهای بیلت فولادی حفظ شوند، در آخرین مرحله تست تغییرات دمایی روی آن انجام میشود تا هیچ اتفاق اشتباهی در مراحل گرم و سرد شدن رخ ندهد. اتفاقاتی مثل ترک برداشتن یا ایجاد شکاف روی بیلت فولادی، باعث کاهش کیفیت محصولات این چنینی خواهد شد. با این اوصاف، عناصر سازنده و تشکیلدهنده یک بیلت یا شمشال باکیفیت شامل این موارد میشوند:
از جمله کاربردهایی که بیلت یا شمشال فولادی در صنایع دارد:
برای اینکه تولید شمشال یا بیلت با استانداردهای بینالمللی همراه باشید، از 2 گرید 5sp و 3sp در کارخانههای ایرانی استفاده میشود. همچنین، تولید بیلت در ایران برابر با قوانین و مقررات کمی و کیفی استاندارد روس پیش میرود. هر 2 گرید مورد نظر برای تولید بیلت، از لحاظ استادناردهای فنی تولید در طبقهبندی فولادهای ساده کربنی قرار دراند. همچنین، بیلت فولادی بههمین دلایل استاندارد فنی است که در منابع و مراجع بینالمللی با عنوان CCM شناخته میشود.
برای اینکه درک بهتری در مورد ساختار و ویژگیهای محصولات تولیدشده در 2 گرید مورد نظر داشته باشید، به این جدول نگاهی بیندازید:
ویژگیهای شمش فولادی 3sp |
ویژگیهای شمش فولادی 5sp |
|
|
معروفترین کارخانهها و برندهای ایرانی تولیدکننده بیلت در بازار:
فاکتورهای مهمی روی افزایش یا کاهش احتمالی قیمت بیلت در بازار وجود دارند که عبارتاند از:
گاهی پیش میآید که بعضیها بیلت یا شمشال را با شمش، بلوم و امثالهم را با همدیگر اشتباه میگیرند. بهطور کلی، شمشهای فولادی با ابعاد و سایر 160، 150، 130، 125، 120 و 100 را بیلت و شمشهای با اندازه 250 در 250، 200 در 200 و 180 در 180 را بلوم مینامند. بنابراین، تنها تفاوت بین شمشال و بلوم در ابعاد و اندازههای آنهاست. از بلوم برای ساخت ریل، سپری، ناودانی و قوطی استفاده میشود.
همچنین، به قطعههای مستطیلی فولادی که برخلاف بیلت و بلوم، ضخامتی 230 میلیمتری، عرض 1.125 متری و طول 12 متری دارند، اسلب گفته میشود. مهمترین تفاوت بین اسلب، بیلت و بلوم در اندازه سطح مقطع آنها و سایز نهایی هر کدام است.
بیلت یا شمشال، نوعی از شمشهای فولادی است که در ابعاد و اندازههای خاص (از 100 تا 160) و با سطح مقطع مشحصی (کمتر از 230 سانتیمتر) تولید میشود. روشهای تولید بیلت در کارخانههای ایرانی به 2 روش تقسیم میشود و بهطور کلی 2 گرید مختلف برای تولید آن بهکار گرفته میشود. در این مقاله از مجموعه آهن یک دو سه به همه این جزئیات، کاربردهای بیلت، نحوه تعیین قیمت و برندهای تولیدکننده آن اشاره کردیم.
شما میتوانید از طریق مجموعه آهن یک دو سه هم از قیمت روز آهنآلات باخبر شوید و هم انواع محصولات فولادی از جمله بیلت را خریداری کنید. برای خرید محصولات و همچنین بهرهمندی از خدمات ویژه مشتریان همین حالا با همکاران ما تماس بگیرید!